Maakt hoge verwachtingen niet waar

Donkere wolken trekken zich samen boven het gezin Riebeek. Vader Menno is eigenaar van een transportbedrijf, moeder Sascha is een 48-jarige huisvrouw die te veel drinkt en 17-jarige zoon Luuk sluit zich steeds meer af voor zijn ouders. Van een gezellige kleine jongen groeit hij uit tot een stugge, dwarse puber die problemen veroorzaakt die het gezin dreigen te ontwrichten. Hij kost zijn vader klauwen vol geld – geld dat er niet is nu de transportbranche op zijn gat ligt – en hij heeft geheimen met de ene ouder tegen de andere en vice versa.

'Weet mama het?'
'Nee,' zegt Menno. 'En dat houden we zo.'

Zo gaat dit voormalig gelukkige gezin langzaam te gronde aan de onmacht om samen één front naar buiten te vormen. Het buiten dat langzaam naar binnen dringt en zowel op slinkse wijze als rechtstreeks de bodem onder het leven van Menno, Sascha en Luuk wegslaat.  

Toen het donker werd is een boek dat heel soepel leest. Je vliegt door de bladzijden; er gebeurt genoeg om de aandacht goed vast te houden. Ook de perspectiefwisselingen worden goed gedoseerd in het verhaal, waardoor je nieuwsgierig blijft hoe het verder zal gaan. En er gebeurt veel: met Menno, die gechanteerd wordt vanwege de misstappen van Luuk; met zoon Luuk die volledig het verkeerde pad lijkt op te gaan en met Sascha die om moet leren gaan met haar blindheid door een ongeluk – of was het toch opzet waardoor haar auto crashte?  

En toch blijft na het lezen een scherp randje van ongeloof achter bij de lezer: de hoofdpersonen zijn wel erg naïef en slap bezig om te proberen het tij te keren. Daarbij worden de karakters niet voldoende uitgewerkt om geloofwaardig over te komen en gebeuren er dingen die de lezer de wenkbrauwen hoog doen optrekken. Hoewel de onderhuidse spanning zeker aanwezig is, weet de auteur het niet zodanig op te bouwen dat de lezer gebiologeerd en vol meeleven meebeweegt met de karakters. Daarvoor is het te vlak, te gemakkelijk glijdt de aandacht van de ene gebeurtenis naar de andere.

Wat mist is een verdiepingsslag: hoe manipuleert Menno de zaken op kantoor zodat hij tegemoet kan komen aan de wensen van de afpersers; hoe leert Sascha omgaan met haar blindheid; hoe raakt alles wat er gebeurt Luuk. Die psychologische kanten van het verhaal worden gemist en daardoor blijft het boek hangen op het niveau van een mooi, spannend verhaal zonder diepgang. Prima om een paar heerlijke leesuurtjes mee door te brengen, dat is waar. Maar meer dan dat wordt het niet. En dat is jammer na de hooggespannen verwachtingen, gebaseerd op eerdere leeservaringen.