Interessant thema maar uitwerking valt tegen

Wensen staat vrij is het tweede deel in een tetralogie (een serie van vier delen die bij elkaar horen) rondom de getroebleerde jonge privédetective Kouplan. In hem heeft de Zweedse auteur Sara Lövestam zo veel kenmerken samengebald, dat je je afvraagt hoe hij überhaupt kan overleven: hij is transgender in transitie van vrouw naar man, een illegale vluchteling, een ex-journalist uit Syrië wiens broer is 'verdwenen' waardoor hijzelf op de vlucht moest slaan om niet hetzelfde lot te ondergaan, naïef, praktisch dakloos en bang voor de autoriteiten omdat hij anders gedeporteerd zal worden. Kortom: de problemen voor Kouplan zijn legio. Zijn eerste asielaanvraag is afgewezen en het duurt nog een aantal maanden voor hij opnieuw asiel mag aanvragen en tot die tijd moet hij proberen uit handen van de politie en in leven te blijven.     

Net op het moment dat het geld dat hij verdiende met zijn eerste klus, de opsporing van het meisje Julia, opraakt, komt hij in contact met politica Jenny Svärd. Jenny is bedonderd door haar ex-vriendin Amanda, die er met tweehonderdduizend kronen vandoor is gegaan. Amanda is spoorloos verdwenen en vanwege haar positie kan Jenny de politie niet inschakelen. Kouplan weet alles van verdwijnen en onder de radar blijven en gaat op zoek naar Amanda en het geld, met als opdracht 'neem wraak'.    

Wensen staat vrij is volgens de cover een misdaadroman. De thema's die Lövestam gebruikt passen daar goed bij: naast het crimithema diefstal en de daarbij behorende opsporingstactieken, snijdt ze onderwerpen aan als integratie, immigratie, seksualiteit en identiteit. Ze stopt alle ingrediënten bij elkaar in een slow cooker en laat het daar een tijdje sudderen. Het verhaal draait voornamelijk om de ontwikkeling van de personages; het detectivedeel is meer een vehikel om Kouplan in contact te brengen met mensen die hem kunnen helpen – of juist niet – bij de ontwikkeling van zijn eigen identiteit. Het taalgebruik van de auteur oogt simpel maar kent hele mooie zinnen en gedachten die haast poëtisch overkomen. 'Wanneer gaat het beeld van jezelf over in je echte zelf?'    

Ondanks het krachtige thema spreekt het boek minder aan dan verwacht. Wat mist is een samenhang tussen de verschillende onderdelen van het boek; een verhaallijn die de aandacht vast kan houden. Het is allemaal te statisch, zonder vaart. Af en toe zou je de slow cooker wel even willen veranderen in een ouderwetse snelkookpan om wat emotie te zien. Daarbij is de eerdergenoemde ontwikkeling van de personages minimaal. Misschien komt dat nog aan bod in de volgende delen uit deze serie?    

De Zweedse Sara Lövestam (1980) is schrijfster van historische romans, misdaadromans, young adult fictie en – een totaal ander genre – boeken over Zweedse grammatica, waarin ze op humoristische wijze omgaat met taal, haar grote passie. De belangrijkste thema's in haar boeken zijn identiteit en eigenwaarde. Wie ben je en vooral: wie wil je ten diepste echt zijn? Sara Lövestam kent de strijd om daar achter te komen omdat ze die zelf heeft gevoerd. Haar ervaringen om haar eigen identiteit te vinden en die te omarmen geeft ze via haar verhalen graag door aan haar lezers, in de hoop dat zij zich kunnen herkennen in haar hoofdpersonen.    

Van de vier delen uit de Kouplan-serie zijn de eerste twee inmiddels in het Nederlands verschenen: De verdwenen dochter en Wensen staat vrij. Deel drie en deel vier zijn respectievelijk in 2016 en 2017 al wel in het Zweeds verschenen maar op de site van de Nederlandse uitgever is nog niet te vinden of er ook een Nederlandse vertaling van deze boeken zal worden uitgegeven.