Een eyeopener in de racismediscussie
Niet alleen fans van Alleen maar nette mensen van Robert Vuijsje (1970) hoeven het vervolg hierop met als titel Alleen maar nette mensen vieren Sinterklaas te lezen. Het verhaal op zichzelf bevat zo’n duidelijke, helder beschreven boodschap dat het ook zonder het eerste deel gelezen te hebben indruk zal maken.
Robert Vuijsje maakte zijn schrijversdebuut met Alleen maar nette mensen. Drie jaar lang zeulde hij met het manuscript van uitgever naar uitgever, totdat hij er uiteindelijk een vond die het aandurfde om het op de markt te brengen. En met succes; het boek kreeg prachtige recensies en nominaties voor diverse literatuurprijzen, maar wakkerde ook een behoorlijke discussie aan. Het boek zou racistisch, seksistisch en haatdragend zijn ten opzichte van de vrouwelijke zwarte gemeenschap. Een opvatting die zeer begrijpelijk is, want Vuijsje schrijft vrij denigrerend over deze gemeenschap. Personages worden overdreven stereotype neergezet; zwarte vrouwen als op uiterlijk gericht, dom en maatschappelijk achtergesteld. Humoristisch of niet; het realistische verhaal geeft een goed beeld van de tegenstellingen tussen allochtonen en autochtonen in het huidige Nederland.
Aangezien Vuijsje in Alleen maar nette mensen vieren Sinterklaas op precies dezelfde toon verdergaat, kan deze mening ook gedeeld worden over dit sinterklaasverhaal. Vuijsje maakt daarbij gebruik van een staccatostijl, met veel korte zinnen en termen uit de buitenlandse straattaal. Tenzij hij de gedachten van David beschrijft, of situaties waarin hij met zijn hoogstaande familieleden converseert. Dan volgen lange, tamelijk complexe en samengestelde zinnen met beduidend meer hoogdravende woorden. Door overduidelijk deze twee verschillende schrijfstijlen te hanteren, wordt des te meer de kloof tussen de verschillende bevolkingsgroepen benadrukt.
Beide verhalen schetsen zo een beeld van het Nederland dat beter de huidige maatschappij beschrijft dan menig ander boek; een multiculturele samenleving met gemengde wijken en scholen, allochtone Nederlanders die de Hollandse taal amper spreken en naast kerken inmiddels bijna net zoveel moskeeën en synagogen. Nederland is niet meer het land dat het vijftig jaar geleden was. Het land verandert en deze veranderende samenleving brengt discussies met zich mee. Ook discussies over tradities die al eeuwenlang in Nederland bestaan. En dat is precies de boodschap die Vuijsje in Alleen maar nette mensen vieren Sinterklaas – veel beter dan in het eerste boek – aan de lezer over weet te brengen, opgehangen aan de kapstok van de zwartepietendiscussie. Vuijsje neemt via de Joodse hoofdpersoon David een duidelijk standpunt omtrent deze zwartepietendiscussie in en weet zijn mening, verpakt in dit verhaal met een dialoog met zijn 'nette' vader als slotstuk, in uiteindelijk slechts een paar zinnen perfect te ventileren en beargumenteren. Daarmee fungeert het boek wellicht voor menigeen zelfs als eyeopener in de hele racismediscussie rondom Zwarte Piet.
Reageer op deze recensie