Waanzinnig goed
Iedere schrijver zijn specialisme. Zo was Jules Verne fameus om zijn sciencefictionverhalen, werd Yeats legendarisch om zijn poëzie, en ontpopte Sir Arhur Conan Doyle zich tot een aanbeden detectiveschrijver, met dank aan zijn geslepen speurneus Sherlock Holmes. Maar er was tussen hen ook een overeenkomst: ze lieten zich inspireren door dezelfde schrijver, iemand wiens specialismen niet op een hand te tellen waren. ‘De grootste Amerikaanse dichter ooit’, meende Yeats. ‘De meester van het detectiveverhaal’, liet ook Doyle zich niet onbetuigd. Met recht. Dat Edgar Allan Poe (1809-1849), degene die al deze eer toekomt, de grootste van zijn tijd was, staat zo vast als een huis na het lezen van Alle verhalen.
Deze verzamelde werken, in 2007 uitgegeven door Athenaeum-Pollak & Van Gennep, bevatten alle korte verhalen van Poe, ruim zeventig in totaal. Dat niet ook Poe’s vele gedichten en essays zijn opgenomen, is logisch en niet meer dan bijzaak. Met alom bekende en terecht geprezen klassiekers als ‘De moorden in de rue Morgue’, ‘Een afdaling in de maëlström’, ‘De zwarte kat’ en ‘De ondergang van het Huis Usher’ kan het onmogelijk ontbreken aan kwaliteit. Maar ook met de net wat minder bekende verhalen als ‘De voortijdige begrafenis’, ‘De feiten in de zaak van de heer Valdemar’ en ‘U bent de man’ laat Poe zien dat angst inboezemen hem als een maatkostuum past.
Eigenlijk toont Poe zich in élk verhaal een grandeur. Zijn eigen lijden, het dramatische verloop van zijn leven, speelt vrijwel overal tersluiks een rol. Alle vrouwen van wie hij hield stierven een langzame dood. Het bloed dat zij ophoestten (als gevolg van tuberculose) heeft een niet zichtbaar maar wel voelbaar spoor achtergelaten op elke pagina. Poe was vanaf zijn geboorte een verdoemde ziel, iemand die vocht tegen de waanzin die hem niet alleen steeds verder vervreemdde van anderen maar ook van zichzelf. Net als zijn personages. Het pad dat ze bewandelen is uitzichtloos, veelal eindigend in een directe confrontatie met de dood. Een confrontatie die voor de lezer nog eens wordt versterkt door de nodige illustraties van Harry Clarke (1889-1931), een vermaard Iers art nouveau-kunstenaar van gebrandschilderd glas. Clarke heeft Poe’s beklemmende proza prachtig in beeld gevangen. Met akelige precisie ademen zijn ‘psychedelische’ tekeningen de dreigende sfeer uit die de schrijver zo indringend heeft verwoord. Angst, agressie, pijn, onmacht, sterven… het kruipt onder je huid nog voordat je er grip op hebt.
Alle verhalen van Edgar Allan Poe is in ieder opzicht een kunstwerk. Het is althans moeilijk voorstelbaar dat Verne, Doyle en Yeats zich hebben vergist.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Jean-Paul Colin
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
