Huiveringwekkende, psychologische thriller

Volgens de kenner is Ruth Rendell (1930) een van de beste misdaadschrijfsters van deze tijd. The Queen of crime lijkt zichzelf keer op keer te overtreffen. Haar carrière begon met het schrijven van klassieke deductieromans waarna ze de lezer ook kennis liet maken met de psychologische thriller. De ontwikkeling van karakters speelt voortdurend een prominente rol. In De dertien treden  wordt duidelijk dat dit haar ongekende specialiteit is.

Gwendolen Chawcer, de eigenaresse van een oud vervallen huis in Londen, besluit gezien de vele lege kamers een huurder te nemen. Ze is een bejaarde vrouw maar laat zich toch overreden de mogelijkheden van de grote woning beter te benutten. Een onderhoudsmonteur van fitnessapparaten, Mix Cellini, toont belangstelling en mag de zolderverdieping betrekken. Mix heeft een ziekelijke obsessie voor een fotomodel, Nerissa, en probeert er alles aan te doen haar voor zich te winnen. Hij twijfelt er niet aan dat de liefde wederzijds is. Waanbeelden verstoren zijn normale functioneren waardoor hij moeite heeft met sociale contacten. Zijn houvast is een boek over een seriemoordenaar die, zo'’n vijftig jaar eerder, vlakbij Gwendolens huis, zijn gruweldaden verrichtte. Mix beschouwt de psychopaat als een man van heldendaden en aanbidt hem.
Gwendolen heeft ondertussen ook een verlangen. Zij wil na lange tijd de man op wie ze al vijftig jaar verliefd is ontmoeten. Ze heeft geen idee hoe het verder is met de dokter die vroeger haar zieke moeder verzorgde. Ze stelt alles in het werk om hem te vinden in de hoop voorgoed met hem herenigd te worden. Cellini trekt zich verder weinig van haar aan en van onderling contact is nauwelijks sprake. De afkeer van Gwendolen voor haar huurder groeit met de dag. Toch heeft ze door haar naïviteit geen idee wie er daadwerkelijk onder haar eigen dak woont.

Rendell presenteert haar zoveelste kunststuk. Ze benut alle ingrediënten voor een huiveringwekkende, psychologische thriller en voert de lezer heel geleidelijk. Ze beperkt de hoeveelheid dialogen en besteedt veel aandacht aan sfeerbeschrijvingen. De dertien treden  is niet zomaar een boek dat je weg kunt leggen. Na iedere pagina voel je de hete adem van het naderende onheil in je nek en aangezien je je er niet tegen kunt verzetten, zit er maar één ding op: doorlezen.

Voor het bijgeloof is een belangrijke rol weggelegd. Zo passeren het getal dertien, de valse kat, een waarzegster en voorspellende kaarten voortdurend de revue. Het zijn slechts enkele voorbeelden die resulteren in een psychoot die boodschappen uit de geestenwereld aanneemt en zijn prooi die zich laat leiden door de tips van een ziener. Spanning verzekerd.

Toch kent het boek ook een ietwat minder sterk punt. Enkele lugubere onthullingen worden op het einde nauwelijks verwoord. Je hebt maar aan te nemen dat de zaak is afgehandeld. Jammer, aangezien je vol spanning de reacties van de personages afwacht op het moment van de waarheid. Gelukkig maakt de laatste alinea veel goed.