Een niet onverdienstelijk sluitstuk

De Amerikaanse auteur Thomas Harris debuteerde ruim dertig jaar geleden met Zwarte zondag, een verfilmde thriller over een terroristische psychopaat. Toch maakte de schrijver vooral naam en faam met Red Dragon. De kannibalistische hoofdpersoon, Hannibal Lector, doet sindsdien brave burgers over de hele wereld sidderen en beven. Wat er precies fout ging in de jeugdjaren van Hannibal bleef altijd in het ongewisse. Ook de twee vervolgdelen hielden zich in het midden. De fans hoeven echter niet langer meer in onzekerheid te leven, want wat Harris betreft is het moment aangebroken het grote geheim te onthullen. De antwoorden zijn te vinden in Hannibal ontwaakt. Het is meteen het sluitstuk van een serie die thrillerliefhebbers voorgoed naar lucht doet snakken.

Het verhaal begint met operatie Barbarossa als het Duitse leger besluit Rusland aan te vallen. De SS’'ers bezetten het kasteel van de familie Lector in Litouwen. De 8-jarige Hannibal, zijn 3-jarige zusje, vader, moeder, een paar knechten en Hannibals privé-onderwijzer zijn net op tijd gevlucht naar een jachthuis in het bos. Enige tijd later rukt het Russische leger op en worden de Duitsers verdreven. Als de Russen het jachthuis van Hannibal bereiken worden ze aangevallen. Iedereen van de familie moet het ontgelden behalve Hannibal en zijn zusje. Dan verschijnt de landverrader Grutas, gevolgd door vier van zijn trawanten. Ze hebben gruwelijke plannen met de kinderen voor. Alleen Hannibal weet te ontkomen en belandt in een weeshuis dat is gevestigd in zijn voormalige kasteel. Op een dag haalt zijn oom, een rijke schilder uit Frankrijk, hem op. Hij is getrouwd met een mooie Japanse vrouw voor wie Hannibal verliefde gevoelens koestert. Er wordt goed voor hem gezorgd, maar hij is vastbesloten zijn duivelse kant langzaamaan te ontplooien. Datgene wat de vijf landverraders met zijn zusje hebben gedaan vraagt om een weerzinwekkende wraak.

Tijdens het lezen van dit boek dwaal je met je gedachtes geregeld af naar de reeds uitgegeven vervolgdelen. Dit doet echter afbreuk aan het verhaal. Het is juist daarom verstandig Hannibal ontwaakt  als Harris'’ eerste boek te beschouwen. Hannibal werd altijd gestigmatiseerd als een slechterik. In Hannibal ontwaakt  verandert dit beeld enigszins doordat hij het slachtoffer is van gewetenloze oorlogsmisdadigers. Zijn gruwelijke daden zijn daardoor voor een deel gerechtvaardigd. De plot is misschien wat minder doordacht dan we van de auteur gewend zijn. De rode draad ‘wraak’ heeft namelijk erg de overhand, maar daar staat een subliem omschreven psychologisch spel tegenover.

Een protagonist krijgt zelden zoveel specifieke karaktertrekken mee als Hannibal Lector. Hij heeft een sterk ontwikkeld waarnemingsvermogen, is hoogbegaafd en een voorbeeldig tekenaar. Maar een volmaakt leven leidt hij zeker niet. Hij wordt onder meer achtervolgd door nachtmerries over zijn verleden en weigert lange tijd te spreken. Het meest geraffineerd omschrijft de auteur de psychopathische trekjes die zich reeds op jonge leeftijd manifesteren. Zo zingt Hannibal met een dreigende ondertoon Duitse liedjes waarmee hij onheil verkondigt en beleeft hij er plezier aan op de vuist te gaan met oudere, fors gebouwde jongens. Tijdens zijn studie aan de medische faculteit raakt hij uiteindelijk gefascineerd door de anatomie en is het prepareren van lijken zijn specialiteit. De ontwikkeling van een jong engeltje naar een volwassen duivel is daarmee een feit.

Hannibal ontwaakt  is een heerlijke pageturner die gestuwd wordt door een breed arsenaal aan spanningsbogen. Doordat de lezer te zeer is verwend is door een parel als De schreeuw van het lam  zal deze neigen Hannibal ontwaakt  als een mindere broeder te beschouwen. Geheel onterecht. Zoals we van Thomas Harris gewend zijn is ook dit verhaal een klasse apart.