Bestaan Italianen eigenlijk wel?

Italië is een vrij nieuw land. Het bestaat pas zo'n 150 jaar. Daarvoor was het een gebied dat bestond uit autonome regio's. Italië werd in 1946 een democratische republiek. Het koningshuis werd in dat jaar met een krappe meerderheid de deur gewezen. Italianen noemen zich alleen in het buitenland Italiaan. In het land zelf zijn ze bijvoorbeeld Toscanen of Sicilianen, noorderlingen of zuiderlingen maar geen Italiaan. Die bestaan eigenlijk helemaal niet. In het boek Bella Figura leggen Philip Roose (woont en werkt in Sicilië) en Joost Houtman (thrillerauteur) uit hoe Italië en de Italianen in elkaar zitten. Althans, ze doen een poging daartoe.

Wat weten wij eigenlijk van de Italianen? Dat de mannen tot voorbij hun dertigste bij hun mamma blijven wonen en vanuit die situatie naar het volgende verwende leven (lees: huwelijk) gaan. Maar hun mamma is en blijft een belangrijke figuur in hun leven. Italiaanse mannen zijn niet al te trouw, flirten uitbundig en zijn meesters in het uitdelen van complimentjes. Het repertoire aan koosnaampjes die ze gebruiken is eindeloos en komen ons soms wel wat bijzonder voor. Welke vrouw vindt het leuk om 'blokje kaas' genoemd te worden? Of 'gehaktballetje'? In het Italiaans klinkt het allemaal even lief en charmant.

De auteurs doen de geschiedenis van het land uitgebreid uit de doeken en bespreken de politiek en het dagelijks leven. Het Italiaanse voetbalelftal blijft uiteraard niet onbesproken want als het om voetbal gaat, zijn de Italianen ineens allemaal Italiaan en zijn alle verschillen vergeten. Italië is het land van de maffia en daarnaast een populair vakantieland en een land waar politiek gezien alles wel lijkt te kunnen. Een leugentje om bestwil zit geen enkele Italiaan dwars. De buitenwereld is belangrijk. ‘Fare la bella figura’ oftewel 'een goed figuur slaan' is waar het om draait. Dat geldt voor kleding maar ook voor bijvoorbeeld het aanleggen van een landschap of het serveren van een perfect kopje koffie.

Maar niet alles is zo perfect en goed geregeld. Vanwege de lage pensioenen blijven veel topfunctionarissen eindeloos doorwerken en komt er weinig ruimte voor de jongere generatie. Corruptie en vriendjespolitiek drukken hun negatieve stempel op de economie. Italianen zijn jaloers want zonder jaloezie is er geen liefde. Overspel is jarenlang een strafbaar feit geweest. Althans, voor vrouwen. Voor mannen niet. Het 'herstelhuwelijk', dat wil zeggen trouwen met je verkrachter om zo de plooien tussen families glad te strijken, werd pas in 1981 afgeschaft en pas in 1996 werd verkrachting erkend als misdaad tegen de persoonlijke integriteit in plaats van tegen de openbare zeden.

Italianen zijn heel erg bijgelovig. We lezen uitgebreid waarom het getal 17 zoveel mogelijk vermeden wordt. Huisnummers gaan vaak van 16 naar 16a om vervolgens naar 18 te gaan. Er zijn geen hotelkamers met het nummer 17 en ook geen stoelrijen in vliegtuigen. De combinatie 17 en dinsdag of vrijdag is dodelijk. Op dinsdag de 17e of vrijdag de 17e wordt er dus niet getrouwd. Italianen aanbidden hun televisie-, film- en muziekhelden en zelfs grootheden die maar een heel klein beetje Italiaans bloed hebben, zoals Robert de Niro, beschouwen zij als een van hun helden.

De Italiaanse keuken en de wijnen behoren tot de beste ter wereld en dat zal je weten ook. Volgens de Sicilianen is de Italiaanse keuken eigenlijk niets anders dan een uitbreiding van hun keuken. En dat vinden andere regio's ook. Trots zijn ze op al het mooie dat Italië te bieden heeft en het is ook geen wonder dat het nog altijd een populair vakantieland is. De auteurs vertellen erover in korte verhalen en hoofdstukken en steeds met veel gevoel voor humor. Het had een droge opsomming kunnen worden van feiten en geschiedenis maar dat is het zeker niet. Bella Figura leest vlot weg en amuseert volop. En tegelijkertijd leer je Italië en de Italianen kennen als nooit tevoren.