Een boek dat onder je huid gaat zitten
Elisabeth Marain kennen we van haar romans Het Tranenmeer (1979) en Rosalie Niemand (1988). Haar boeken kruipen onder je huid en jaren later, als je eigenlijk niet goed meer weet waar het ook alweer over ging, krijg je nog kippenvel als je een titel van één van haar boeken ziet. Dat is met De laatste vlucht naar Havanna niet anders. Net als Rosalie Niemand is dit een waargebeurd verhaal. Elisabeth Marain en Mireille Cottenjé zijn niet alleen beide schrijfsters maar ook hartsvriendinnen. Daarnaast zijn ze ook tegenpolen. Mireille is een extraverte persoonlijkheid die nooit om een (weer)woord verlegen zit. Elisabeth daarentegen is rustig en zorgzaam.
In 2004 wordt Mireille ziek en krijgt de diagnose kanker. Ze wordt geopereerd en na een half jaar genezen verklaard. De vriendinnen besluiten om samen een maand te gaan rondreizen door het Cuba van Fidel Castro. Het leven lacht ze immers weer toe. Het is 2005 en ze beginnen aan hun rondreis door het levendige, muzikale en rumoerige Cuba. Mireille is een doorgewinterde reiziger en heeft al veel van de wereld gezien. Al snel na de aanvang van de reis sluit de naderende dood zich bij hen aan. Het tempo van reizen wordt langzamer. De gesprekken worden intenser alhoewel praten over de ziekte en de dood veel vermeden worden.
Ze logeren zoveel mogelijk bij particulieren en verkennen het eiland met een huurauto. Ze genieten van de muziek en het kleurrijke leven op Cuba. Langzaam maar zeker dringt het tot hen door dat het Cuba van Fidel Castro niet het meest ideale regime heeft om de bevolking gelukkig te maken. Er is van alles een tekort en de revolutie heeft heel wat schade aangericht. Mirij, zoals Elisabeth haar noemt, wordt snel zieker. Mirij probeert haar ongemak en vooral pijn te verbergen maar uiteindelijk wordt ze toch in een ziekenhuis opgenomen.
In het ziekenhuis worden ze hard geconfronteerd met de armoede op Cuba. Elektriciteitskabels die uit het plafond hangen. De verf bladdert van de muren. Voor een nader onderzoek moet ze naar een ander ziekenhuis want apparatuur is niet overal aanwezig. De diagnose is duidelijk. De kanker is terug en heeft zich uitgezaaid. Mirij wil de vakantie afmaken en niet opgeven. Maar de ziekte is sterker. Ze moet naar huis en de reis is ten einde. Eenmaal terug in het ziekenhuis in Brugge wordt de diagnose bevestigd. Mirij weigert verdere behandeling. Ze regelt zelf haar begrafenis en bepaalt het moment dat haar leven zal eindigen. Ze zal en wil tot haar laatste ademtocht de touwtjes in handen houden en de sterke Mireille Cottenjé blijven.
Pas 12 jaar later beschrijft Elisabeth de reis en alle gebeurtenissen. In zachte en vaak poëtische taal lezen we over de reis en vooral over de strijd die Mireille voert. De ontkenning, de boosheid en het niet toe willen geven aan de dood die met hen meereist. Wellicht heeft Elisabeth veel tijd nodig gehad om alles wat er gebeurd is te verwerken. De dood heeft immers al eerder haar leven totaal op zijn kop gezet toen haar man, na acht jaar huwelijk, overleed. Je voelt de onmacht en het onvermijdelijke in iedere zin. Als de dood onafwendbaar is geworden, mijmert Elisabeth:
'Hoe ga je het verschrikkelijke te lijf? Je mag het nooit rechtstreeks aankijken maar moet het via een omweg aanvallen, zoals Perseus met de Gorgo deed. Hij keek naar haar weerkaatsing in zijn schild en kon zo haar hoofd afhakken zonder door haar blik te verstenen. Iets dergelijks zouden we moeten bedenken, Mirei en ik. We moeten het samen doen, ik ben een onmisbare figurant in het theater van de dood. Maar hoe moeten we vanaf nu met het verschrikkelijke omgaan zonder te verstenen? Welke omweg is de juiste?'
Kleurrijke beschrijvingen van het leven op Cuba en een diepe vriendschap. Een boek dat je niet snel zult vergeten.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Jeanette
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
