De waarheid vertellen kan levensgevaarlijk zijn

We leven in een tijd waarin het lijkt alsof er iedere dag weer spannende dingen gebeuren. Sinds Donald Trump president van de USA is geworden, is de wereld sterk aan het veranderen. En dat komt mede door zijn gedrag. Of je nu een voorstander of tegenstander van hem bent, je kunt niet ontkennen dat hij zich niet altijd van een rustige en stabiele kant laat zien. Integendeel. Iemand die dat aan den lijve ondervonden heeft en dagelijks de gevolgen daarvan ervaart is Jim Acosta. Hij is al jaren CNN’s perschef voor het Witte Huis en Trump beschouwt hem als de grootste vijand die hij heeft. We lezen regelmatig over het feit dat Trump het heeft over ‘fake news’ en de leugenachtige media die alles bij elkaar fantaseren. Trump is daar al in 2015 mee begonnen. Vanaf het moment dat hij zich kandidaat stelde beschuldigde hij de media ervan de ‘vijand van het volk’ te zijn.

Maar Jim Acosta laat zich niet tegenhouden en schrijft vrijwel dagelijks over de (aankomende) president en zijn medewerkers. Hij roept zijn medejournalisten regelmatig op om de waarheid te blijven vertellen en niet bang te zijn om dat te blijven doen. Niet bang zijn is niet voor iedereen even simpel want sinds Acosta door Trump bestempeld is als zijn grootste vijand ontvangt de journalist ernstige bedreigingen.

In Vijand van het volk vertelt Jim Acosta uitgebreid over zijn werk in het Witte Huis en schetst hij portretten van de mensen rond Trump. Veel van die namen zijn inmiddels alweer vervangen door andere namen maar we herkennen ze nog wel degelijk. Hope Hicks, Steve Bannon en de bijna legendarische Sean Spicer. Tot in detail lezen we over de wijze waarop Trump de democratie ondermijnt met zijn beschuldigingen en ontkenningen. Zijn ontmoetingen met Poetin en Kim Jong Un, de manieren waarmee hij zijn aanhangers opzweept, zijn gebruik van social media om personen en media in diskrediet te brengen. Het komt allemaal aan de orde en we krijgen het nu voorgeschoteld zoals het er achter de schermen toegaat.

Trump’s aversie tegen Acosta gaat zover dat hij hem zijn perskaart voor het Witte Huis afneemt. Maar de rechter beslist dat dat niet rechtmatig is dus binnen de kortste keren is Acosta weer op zijn post. Dit tot groot ongenoegen van de president. We lezen over de beslissingen die de president neemt en de gevolgen die deze beslissingen kunnen hebben. Vaak begint de president zijn dag met van alles en nog wat op Twitter te schrijven. Journalisten van nu zijn veel tijd kwijt aan het napluizen van zijn tweets. Is het waar wat hij schrijft of is het (weer) verzonnen?

Dit boek is geen politiek verslag. Het zijn de herinneringen van een journalist die tegen de stroom in probeert te begrijpen wat er om hem heen gebeurt en daar verslag van doet. Hij deelt ook zijn mening over wat democratie inhoudt en hij vertelt over zijn familie. Hij is de zoon van een Cubaanse immigrant en wellicht dat hij ook om die reden door Trump aangewezen wordt als ‘vijand’.

Hoe hard Trump ook probeert om de media het zwijgen op te leggen door zijn aanhangers te laten geloven dat de media ‘fake news’ verspreidt, journalisten als Jim Acosta zullen nooit opgeven om de waarheid te vertellen. De onderliggende boodschap in het verslag van Jim Acosta is meer dan duidelijk. Persvrijheid is de belangrijkste pijler waar een democratie op rust. Zonder persvrijheid is er geen sprake meer van democratie.