Geen vrolijk boek maar wel boeiend

Andrew Hosken is een BBC verslaggever en schrijver van het boek Waar angst regeert over het ontstaan van IS en hun angstwekkende plannen voor de toekomst. Het boek is een diepgaande studie naar het fenomeen IS. Een organisatie die zijn oorsprong vindt in het zevenstappenprogramma dat in het begin van de jaren negentig van de vorige eeuw is opgesteld door de strategen van Al Qaida en voor het eerst werd gepubliceerd door de Jordaanse verslaggever Fouad Hussein in het boek Zarqawi: Al-Qaeda's Second Generation. Volgens Hosken, die ook zijn boek met deze zeven stappen begint, is dit plan griezelig profetisch. Tot nu toe is alles wat in het plan is vastgelegd ook daadwerkelijk succesvol uitgevoerd. Het is wel bijzonder om te lezen dat alles begonnen is met een alcoholistische vechtersbaas die veranderde in een diepgelovige leider van een groep waar zelfs Al Qaida respect voor heeft. Hoewel ze vaak in één adem genoemd worden is er toch een groot verschil tussen Al Qaida, ISIS en nog veel meer groeperingen die zich manifesteren in het Midden-Oosten. Veel van deze groepen zijn concurrenten van elkaar.

Zijn werk als verslaggever voor de BBC bracht Andrew Hosken naar alle uithoeken van de wereld, maar met name was hij aanwezig op de plaatsen waar (grote) aanslagen gepleegd werden. Hij reisde o.a. naar New York en Molenbeek bij Brussel om daar de jihadcellen te onderzoeken. Veel van de aanslagen zijn eigenlijk alweer uit het nieuws verdwenen of zijn zo ver weg gepleegd dat ze op onze manier van leven en denken niet zo'n indruk hebben gemaakt. Pas met de aanslagen in Parijs en Brussel drong het tot Europa door hoe groot de dreiging eigenlijk is. Hosken woonde en werkte ook jarenlang in het Midden-Oosten en weet dus waar hij over praat.

Hij heeft onderzoek gedaan naar IS omdat hij, zoals hij zelf zegt, de wreedheid en de meedogenloze mannen die erachter zitten, wil leren begrijpen. Hij heeft heel veel mensen geïnterviewd; deskundigen, politici, militaire strategen en ooggetuigen, en las een enorme hoeveelheid documenten. Het is onmogelijk om ook maar iets van IS en hun macht en rijkdom te begrijpen zonder terug te gaan in de geschiedenis van Irak en de landen daaromheen. Hosken weeft die geschiedenis naadloos door het boek heen. Hij legt ook bloot hoe het gevaar van ISIS door de jaren heen is onderschat. Veel te laat ging men in het westen en in Amerika inzien met wat voor vijand men te maken had. Toen was het al niet meer mogelijk om de opmars van deze wrede groep te stuiten. Zelfs in 2010/2011 was men heel dichtbij het vernietigen van IS maar werd de genadeslag niet toegebracht. De geschiedenis laat zien dat ze met onnavolgbare kracht weer overeind veerden.

De grote angst van Hosken is het feit dat ISIS (IS heeft vele namen) tijdens hun aanwezigheid in Irak en Syrië in staat zullen zijn om chemische wapens te ontwikkelen. Hoe langer ze in die landen zijn, hoe groter die kans is en het lijdt geen twijfel dat ISIS geen seconde zal aarzelen om dergelijke vernietigingswapens te gebruiken.

Het boek bevat een grote hoeveelheid informatie en zelfs een landkaart waarop te zien is welke landen ISIS zo rond 2020 denkt te overheersen. Aan geld ontbreekt het ze niet en Hosken legt ook uit hoe ze daaraan gekomen zijn en hoe het mogelijk is dat ze erover kunnen blijven beschikken. Daarnaast beschrijft het boekgedetailleerd de afschuwelijke wreedheden en het spoor van verwoestingen die zij op hun geweten hebben. 

Geen vrolijk boek, maar wie zich niet verdiept in het ontstaan en bestaan van een dergelijk weerzinwekkende groep en de plannen die zij hebben, zal ook niet in staat zijn om ze tegen te houden. Met dit boek schetst Andrew Hosken de ernst van een situatie die angstaanjagend is en die we niet meer moeten onderschatten.