Het kan maar geregeld zijn

Hoe voorkom je dat je erfenis voor verkeerde doeleinden wordt gebruikt? Hoe regel je de erfenis in een samengesteld gezin zonder dat er ruzie van komt? Verlies je je uitkering als je een erfenis aanvaardt? Iedereen krijgt op enig moment te maken met erfenissen en nalatenschappen. Ofwel als degene die nalaat, of als degene die erft. Er is dus altijd dood in het spel en dat is meteen de belangrijkste reden waarom mensen er vaak zo’n moeite mee hebben om erover na te denken. De auteurs maken in Hoe lang zullen ze leven? duidelijk waarom het verstandig is dat wél te doen.

De Wet op het Erfrecht, die in 2003 en 2010 is bijgesteld, regelt al een heleboel. Maar in de praktijk blijkt dat toch dat erfenissen vaak ‘gedoe’ zijn. Bij een op de drie nalatenschappen ontstaat ruzie tussen nabestaanden omdat erflaters zaken niet duidelijk hebben vastgelegd, mondelinge toezeggingen hebben gedaan aan meerdere personen, dingen op hun beloop hebben gelaten of omdat nabestaanden zich tekortgedaan voelen. Met een duidelijk testament kan veel van deze onmin voorkomen worden.

Erna Kortlang is notaris en partner bij een notariskantoor in Leiden. Friederike de Laat is freelance journalist en publiceerde een aantal boeken over spreekwoorden en gezegden. In Hoe lang zullen ze leven? geven ze aan de hand van vijftig vragen antwoord op kwesties waar veel mensen mee te maken krijgen als ze erven of nalaten. Ze leggen uit wat een testament regelt en wat een levenstestament is. De auteurs behandelen niet alleen de huidige stand van zaken van de wetgeving rond het erfrecht, maar geven ook duidelijk aan welke vrijheden er binnen de wet blijven om heel persoonlijk zaken en bezittingen te regelen. En ze zijn, met soms schrijnende voorbeelden, ook bijzonder open over de problemen en onbedoelde effecten van het niet opmaken van een testament, omdat je het (te lang) voor je uitschuift.

In de huidige maatschappij zijn er veel samenlevingsvormen, die aanvoelen als een ‘gewoon’ gezin of partnerschap, maar het wettelijk gezien niet zijn. Zo zijn er bij het moderne, samengestelde ‘mozaïek’-gezin vaak meerdere grootouders, gewenste en ongewenste nieuwe partners en kinderen in het spel, die diverse rechten hebben. Aan bod komen ook zaken die in het buitenland spelen zoals een vakantiehuis in Frankrijk, een geheime bankrekening in Luxemburg of ouders die al jaren in België wonen en daar overlijden. En wat zijn de rechten van degene die veel mantelzorg heeft verleend of van degene die de administratie van de ouders voert?

De auteurs hebben in Hoe lang zullen ze leven? juridisch jargon vermeden. Zij schrijven in heldere taal, en met veel duidelijke voorbeelden uit de praktijk, over de consequenties van het wel of niet regelen. Een prettig boek om jezelf en je (schoon)ouders cadeau te doen, en vervolgens het goede voornemen een testament op te laten maken ook daadwerkelijk uit te voeren. En, heel belangrijk, met enige regelmaat de inhoud van het testament weer eens tegen het licht te houden.