Meer dan 6,0 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Hebban recensie

Een culinair betweter

jeanne vogel 21 januari 2019

Johannes van Dam (1946 – 2013) groeide in zijn leven uit tot een bekend figuur in Amsterdam en vooral als een gevreesd culinair schrijver en columnist in heel Nederland. De biografie beschrijft in hoofdstukken hoe dat zo is gekomen. 

Jeroen Thijssen (1959) tekende de biografie op. Hij is journalist en schrijver, en studeerde journalistiek en geschiedenis. Eerder werkte hij onder andere voor Trouw, Kassa, Dit is de Dag en Foodies. Thijssen is schrijfdocent bij de Schrijversvakschool en bestuurslid bij de Vereniging voor Letterkundigen.

Op jonge leeftijd verliest Van Dam bij een auto-ongeluk zijn geliefde vader. De relatie met zijn moeder is slecht en met zijn broer en zus wisselend goed en slecht. Al in zijn jeugd wordt duidelijk dat relaties aangaan met anderen problematisch voor hem is. Johannes heeft een hoog IQ en een fenomenaal geheugen, waardoor hij veel feitenkennis vergaart waarmee hij iedereen om de oren slaat en in alle situaties gevraagd en ongevraagd advies geeft. Hoewel nooit officieel gediagnosticeerd, lijdt hij vermoedelijk aan het syndroom van Asperger; hij kan zich moeilijk in een ander verplaatsen en mist het vermogen tot empathie. Waarheid, dat wil zeggen zíjn waarheid, is voor hem het hoogste goed en daaraan is alles ondergeschikt.

Als op zijn sterfbed een vriend een appeltaart voor hem bakt, kletst hij na het proeven een punt terug op het schoteltje: “bodem te nat!”. Zijn hele leven wordt hij bovendien geplaagd door depressies die zijn kijk op mensen om hem heen ook somber maken. Het ruim gebruik van drank en drugs in de zestiger jaren doet daar ook geen goed aan. En zijn homoseksuele geaardheid levert geen stabiele relaties op. Lange tijd is het onduidelijk wat hij zou kunnen worden en leveren omzwervingen in een commune in Drenthe en een verblijf in de Franse Pyreneeën geen stabiel bestaan op. Baantjes in het boekenvak leveren nauwelijks genoeg inkomen op om van te leven. Zijn huisvesting is marginaal en onderkomen door slechte zelfzorg en veel chaos.

Na een mislukte periode als columnist vindt hij uiteindelijk zijn bestemming als culinair schrijver. De column ‘Proeftijd’ in het Parool geeft hem macht om de horecakeukens onder de loep te nemen. De cijfers die hij een eetgelegenheid toekent, kunnen een zaak maken en breken. In de keukens hangt een foto van hem, zodat de bediening alert is als de gevreesde schrijver verschijnt. Hij richt met vrienden de Gastronomische Bibliotheek op en schrijft zelf een aantal boeken, waaronder de meest belangrijke en omvangrijke: De Dikke van Dam. Kritiek op alles en iedereen heeft hij genoeg, maar zelfkritiek is hem vreemd. En kritiek van anderen kan hij nauwelijks verdragen. De fouten en onvolkomenheden in de Dikke van Dam wuift hij weg: hij weet immers beter dan een ander wat waar is en wat niet?

Zijn fysieke gezondheid is zwak door een enorm overgewicht met diabetes, hart- en longproblemen en versleten gewrichten. Tot op het laatst blijft hij door botheid en onhandigheid mensen van hem vervreemden. De bekende Amsterdammer die hij is, overlijdt aan verwaarlozing.

Johannes van Dam, de biografie brengt een moeizaam leven in beeld. Veel anekdotes geven een beeld van een horkerige, betweterige, morsige man, die heilig geloofde in zijn enorme feitenkennis over culinaire zaken. Wat in de biografie niet goed naar voren komt, is hoe het komt dat deze man zo’n enorm podium kon krijgen en waarom anderen hem zoveel gezag toekenden. De inhoud van de voedingsaspecten waar hij in eetgelegenheden op lette en die hij be- dan wel veroordeelde komt weinig aan bod. Wat hij goed vond en waarom is nauwelijks beschreven. De biografie is aangenaam om te lezen, maar laat toch een onbevredigd gevoel achter.  

Reageer op deze recensie

Meer recensies van jeanne vogel

Gesponsord

Aan het lot kun je niet ontsnappen ... of wel?

Intermezzo is een prachtige roman over broers en geliefden, van dé literaire stem uit Ierland.

Door de late middeleeuwen letterlijk aan te raken blaast Van Loo ons verre verleden meer dan ooit nieuw leven in.

Een ode aan de Hollandse keuken en de smaak van thuis.

Meer dan 200 recepten voor de kerstdagen.

Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!

Het leukste cadeau voor iedereen: lol verzekerd!

Toine Heijmans neemt zijn lezers mee naar de uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis.

Een roman over iemand die floreert als onderzoeker, maar zich het comfortabelst voelt als ze zelf in de schaduw blijft

In Lijtje deelt Harmen van Straaten ontroerende, grappige en herkenbare verhalen over zijn dementerende moeder.

De schitterende beelden en poëtische teksten vertellen het verhaal van een bijzondere vriendschap, tussen het meisje en de drie dieren.

Een magisch coming-of-age-verhaal over een jongen die zijn eerste weekend zonder zijn ouders doorbrengt. . . en een leeuw die op hem komt passen.

Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.

Deze nieuwe fase kan er een zijn van vreugde, vervulling en verdieping.

De Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!

De auteur van Het meisje in de trein is terug! Ligt de waarheid op het eiland begraven?

Kenia, 1926. De jonge Ivy staat voor grote uitdagingen. Ondertussen is Ranjana, een jonge Indiase vrouw, op de vlucht.

Een nieuwe, inclusieve geschiedenis van het vroegst bewoonde continent van de wereld.

Een prachtig overzicht van de liefdespoëzie, van de vroege middeleeuwen tot nu

Hoe kunnen we ons een weg banen door dit alles?

Drie jaar geleden overleed haar beste vriendin, en sindsdien staat Erins leven stil.

Kenia, 1910. Als de jonge Ivory meereist met haar vader op safari, wordt ze onmiddellijk verliefd op het land en de natuur