Zwart wordt nooit wit
Als zwarte geboren worden in een land dat door witten wordt gedomineerd, is bepalend voor je zelfbeeld. James Baldwin schreef daarover in Niet door water maar door vuur (The Fire Next Time) in het Amerika van 1963. Hoewel de slavernij officieel was afgeschaft na de Burgeroorlog, was rassenscheiding gangbaar en ook gelegitimeerd. De zwarte Afro-Amerikaanse bevolking werd onderdrukt en uitgebuit. De Civil Rights Act van 1964 was een mijlpaal in de wetgeving van de Verenigde Staten waardoor de belangrijkste vormen van discriminatie van Afro-Amerikanen en vrouwen werden verboden, met inbegrip van rassensegregatie. De wet maakte een einde aan de ongelijke eisen voor kiezersregistratie en aan rassenscheiding op scholen, op het werk en door publieke diensten.
James Baldwin schrijft over de rassenrelaties en gaat fel tekeer tegen de ingebakken ongelijkheid. Zijn leidende gedachte: beschouw jezelf niet door de ogen van de witten en zie het niet als een doel om te zijn zoals de witten. Want de witten vinden de zwarten zo vanzelfsprekend minder en minderwaardig, dat zij het zelf niet eens beseffen. Zowel James Baldwin in zijn twee brieven als Gloria Wekker in haar voorwoord doorzien dat en zijn duidelijk in hun stellingname: “Ga uit van je eigen kracht en bestrijdt de witten niet, maar wees lief voor hen, want ze zijn zich niet eens bewust van hun witte privilege”.
James Baldwin (1924 – 1987) was een Amerikaanse schrijver en sociaal activist. De meeste van Baldwins boeken gaan over raciale, sociale en seksuele problemen in de Verenigde Staten. Zijn romans en toneelstukken zijn gebaseerd op fundamentele persoonlijke kwesties en dilemma's van Afro-Amerikanen, maar ook van homo's en biseksuele mannen die vaak onder complexe sociale en psychologische druk staan. Naast The Fire Next Time, dat in 1963 verscheen, zijn zijn meest bekende werken Go tell it on the Mountain (1953) en If Beale Street could talk (1974).
De vertaling van Harm Damsma, die in 2018 verscheen, toont het dilemma rond gevoeligheden die in de tijd veranderen. De vertaler had graag de woorden ‘neger’ en ‘blanke’ gebruikt als correcte vertaling van de woorden die James Baldwin zelf gebruikte en die in zijn tijd een gangbaar en fatsoenlijk waren. Omdat die woorden nu als beledigend worden gezien en onder druk van de uitgever is gekozen voor ‘zwarten’ en ‘witten’.
Niet door water maar door vuur is een fel boek. Het maakt duidelijk hoe ongelijke rassenrelaties werken en fnuikend zijn. Hoewel het een halve eeuw geleden is geschreven, heeft het nog niets van zijn zeggingskracht verloren. Het maakt je pijnlijk meer bewust van het fenomeen ‘witte privilege’, van de actualiteit die nog steeds speelt (zwarte piet-discussie) en van de lange weg die nog te gaan is; niet alleen ver weg in Amerika, maar ook hier.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van jeanne vogel
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
