Uniek en kunstzinnig in elkaar gezet

Een van de uniekste boeken van deze tijd, vooral omdat het geen normaal boek is en de leeservaring naar een nieuw level tilt. Het is een haast kunstzinnig concept waarvan je proeft dat de auteurs hier hun hoofd over hebben gebroken om het zo goed in elkaar te zetten.

Samenvatting
Let op, deze samenvatting is erg uitgebreid en geeft iets meer weg dan sommige boekfanaten fijn vinden.

Wanneer je ‘S’ koopt, koop je een hoes met een zegel. Dat zegel moet je breken om vervolgens bij de inhoud te kunnen komen van de hoes. Hier zit een ‘oud’ boek in met de naam ‘Ship of Theseus’ (verhaallijn 1). Dit moet een oud bibliotheekboek voorstellen, want je komt al snel allerlei uitleentempels tegen. Het boek gaat over het personage 'S' die kampt met geheugenverlies. Aan wal komt hij een vrouw tegen met de naam Sola. Het is een mysterieuze verschijning die hem het idee geeft haar te kennen. Maar nog voordat hij meer over haar te weten komt, wordt hij meegenomen om aan boord te gaan van een schip.

Jenny en Eric (verhaallijn 2)
Het boek op zichzelf is al één verhaal. Maar al snel zal je zien dat het boek bomvol aantekeningen staat. Dit is het tweede verhaal. Het is namelijk zo dat het boek toebehoort aan Eric, maar hij heeft het in de bibliotheek laten liggen. Het boek wordt gevonden door Jen, die een notitie voor Eric achterlaat in het boek. Vervolgens gaan de twee met elkaar in gesprek via het boek door middel van aantekeningen aan de zijkant van de tekst. Het is te vergelijken met een chatgesprek in het boek dat ze telkens opnieuw in de bibliotheek voor elkaar achterlaten.

Straka & F.X. Caldeira (verhaallijn 3)
In het boek vind je niet alleen aantekeningen. Er zitten ook kaartjes, servetten en plattegronden in verstopt. Het is namelijk zo dat Eric onderzoekt doet naar de schrijver van ‘Ship of Theseus’. De schrijver heet V.M. Straka, of noemt zichzelf in elk geval zo, want niemand weet wie Straka eigenlijk is. Straka wordt ervan verdacht verschillende aanslagen en moorden op zijn kerfstok te hebben, waaronder die van Oostenrijke troonopvolger Franz Ferdinand en de russische journalist Leon Trotsky. Volgens Eric laat Straka regelmatig hints en aanwijzingen achter in zijn boek, maar daarin is Straka niet de enige. Zijn vertaalster, F.X. Caldeira, doet dit ook en het lijkt erop dat zij hem via voetnoten het een en ander duidelijk probeert te maken. Ze communiceren dus eigenlijk door middel van het boek net als Eric en Jen. Eric stipt alle hints en codetaal aan en schrijft over zijn bevindingen in het boek zodat de lezer min of meer mee wordt genomen in zijn onderzoek. Dit is de derde verhaallijn.

De berichten tussen Jen en Eric worden steeds persoonlijker en het is dan ook geen verrassing dat de twee verliefd op elkaar verliefd. Echter worden de twee ook opgejaagd door een geheimzinnige partij die bestaat uit andere onderzoekers naar Straka en die op jacht zijn naar Erics aantekeningen en zijn onderzoek, want de partij gelooft dat dit wel eens de doorbraak zou kunnen zijn in de zoektocht naar de identiteit van Straka. Jen en Eric worden zelfs achtervolgd, maar zij schrijven in het boek niet precies wat er allemaal gebeurt. Daardoor kun je als lezer alleen maar raden, wat zorgt voor de nodige spanning.

Mening
‘S’ is een waar kunstwerk, te vergelijken met een puzzel. Dit concept fascineert me en voegt een extra dimensie toe aan het lezen van een boek. Het is een aanrader voor iedereen die een keer op een andere manier een verhaal wilt lezen en ik hoop dat toekomstige schrijvers hier een voorbeeld aan nemen.
Nadat ik het boek uit had, ben ik nog diverse keren gaan Googelen naar antwoorden en theorieën, maar als lezer blijf je in het ongewisse hangen en kun je alleen maar gissen naar de antwoorden die de auteurs je schuldig blijven. Enerzijds is dit de kracht van het boek, anderzijds bleef er daardoor bij mij een onvoldaan gevoel hangen. Wie is S? Is er maar één S? En wat wilde hij duidelijk maken met het boek?

Deze vorm van mystiek vond ik echter wel weer een drive om steeds verder en verder te lezen. Soms gingen de aantekeningen van Jen en Eric mij de pet te boven, maar het is niet zo dat wanneer je één aantekening of een van hun theorieën niet begrijpt, het verhaal niet meer te volgen is. Dus dat was verder niet storend.

Wat ik ontzettend knap gedaan vond, is dat de drie verhaallijnen compleet anders zijn, maar toch synchroon aan elkaar lopen. Je hebt Eric en Jenny die elkaar nog nooit gezien hebben, onderzoek doen naar het boek en communiceren via het boek. Je hebt Straka en Caldeira. Een soortgelijke verstandhouding, al schrijft hij cryptische teksten in het boek en schrijft zij in de voetnoten gecodeerde boodschappen om te voorkomen dat hij wordt ontmaskerd. En dan heb je nog de personages in Ship of Theseus: S en Sola die elkaar op mysterieuze wijze blijven tegenkomen, maar door het geheugenverlies van S kan hij maar niet achterhalen wie zij precies is. Daarnaast worden de hoofdrolspelers van elke verhaallijn op hun eigen manier opgejaagd, wat voor de nodige dosis spanning zorgt. Wie dus van een goede en spannende mysterie houdt, kan zijn hart ruim ophalen met dit boek.

Over Doug Dorst & J.J. Abrams
J.J. Abrams, is voluit Jeffrey Jacob Abrams. Hij is film- en televisieproducent, filmschrijver, pianist, filmcomponist, filmregisseur en acteur. Hij groeide op in Los Angeles en volgde lessen op het Lawrence College in Bronxville in New York. Het is niet verrassend dat hij deze wereld is ingerold, want zijn vader Gerald Abrams is ook televisieproducent. Hij kwam met het idee voor ‘S’ nadat hij een boek vond waarin stond ‘Neem dit boek mee, lees het, en laat het ergens anders weer liggen voor de volgende om te lezen’. Verder werd hij geïnspireerd door ‘Shakespeare authorship question‘ en door de raadselachtige schrijver B. Traven. Deze schrijver zou van 1890 tot 1969 geleefd hebben. Er is weinig over hem bekend en daar heeft hij zelf voor gezorgd. Vergelijkbaar dus met V.M. Straka in ‘S’.

Doug Dorst is een Amerikaanse schrijver. Hij studeerde aan de Stanford University en is momenteel directeur van het MFA Program in Creative Writing aan de Texas State University in San Marcos. Hij schreef ook ‘Alive in Necropolis’ en ‘The Surf Guru’. Beide boeken werden genomineerd voor diverse prijzen. Alive in Necropolis won ook daadwerkelijk prijzen: de Emperor Norton Award en de San Francisco’s 2009 One City One Book selectie. Geen wonder dat Abrams samen met hem het boek is gaan realiseren.