Flinke pil voor liefhebbers van het klassieke spookverhaal en moderne variaties daarop
'Het spookt' zeggen we als het hard waait. Wanneer ergens in huis een onverklaarbaar bonken klinkt, zeggen we: 'Er zit een klopgeest' (meestal zijn het toch de bovenburen). Spookverschijningen zijn deel van de cultuur - het bestaan van spoken, of het bovennatuurlijke, is nooit bewezen, maar ze spreken enorm tot de verbeelding. Ze bevestigen ons vermoeden dat er meer aan de hand is dan het puur materiële, het strikt verklaarbare. Net als UFO-verhalen en wonderlijke genezingen. In de literatuur nemen spookverhalen dan ook een belangrijke plek in. Vooral in de 19e eeuw werden er veel geschreven, mogelijk omdat met de toenemende industrialisatie en wetenschappelijke ontwikkeling meer mensen behoefte hadden aan verhalen die suggereerden dat er iets meer aan de hand was in het leven. De tweede helft van dit boek is eigenlijk een boek op zichzelf over het spookverhaal in de Victoriaanse en Edwardiaanse Angelsaksische literatuur, geschreven door Finn Audenaert. Hij noemt het een essay, maar met 80.000 woorden is het duidelijk meer dan dat: een indrukwekkend overzicht van de geschiedenis van het spookverhaal, dat niet alleen getuigt van diepgaande research, maar ook van een fantastische belezenheid van de auteur. Hij combineert literaire geschiedenis met literaire kritiek (want hij heeft de meeste verhalen waar het over gaat daadwerkelijk zelf gelezen). Hij laat verbanden zien tussen schrijvers, analyseert hun thematiek en geeft aan welke van hun verhalen voor moderne lezers nog de moeite waard zijn. Dat grotendeels zonder te 'spoilen' en met een fijn gevoel voor humor (de terzijdes maken het smeuïg). Na lezing bleef ik vooral achter met het verlangen meer te lezen van de spookverhalen die voorbijkwamen - een bundel van Arthur Machen ligt al klaar.
Het tweede boek in deze band is een bundel spookverhalen en -gedichten geschreven door moderne Nederlandse en Vlaamse auteurs, met name uit het 'fantastische genre'. Wie vaker Nederlandstalige SF- of fantasybundels leest zal de meeste auteurs hier wel kennen. Allemaal hebben ze hun beste beentje voorgezet. Dat de verhalen voortreffelijk geredigeerd zijn, helpt bij de leesbaarheid. Niet alle verhalen waren even memorabel. Sommige waren wat voorspelbaar en andere kozen voor een meer lichtvoetige of humoristische insteek, wat mij niet het beste beviel. Maar de afwisseling zorgt ervoor dat voor elke lezer waarschijnlijk wel iets van zijn/haar gading te vinden is. Ik wil hier niet de nadruk leggen op de paar verhalen die mij tegenvielen (die zijn er altijd in een bundel, want het kan nu eenmaal niet allemaal kaviaar zijn), maar vooral de verhalen aanstippen die mij tot nu (een paar dagen na het lezen van de verhalen) zijn bijgebleven. Ik denk vooral aan het openingsverhaal van Karel Smolders, 'Het huis dat zielen las'. Een huiveringwekkende vertelling geschreven in een mooi verzorgde, rijke stijl. Smolders mag meer horror schrijven, dat blijkt wel! Ik vond de verhalen van Bruno Lowagie leuk om te lezen - ze zijn kort en de schrijfstijl is misschien wat zakelijk, maar anders dan sommige andere verhalen in deze bundel hebben ze allemaal een sterke clou (als SF-lezer hou ik wel van een mooie wending aan het slot). Finn Audenaert heeft ook enkele bijdrages, allemaal sterk, waarbij hij laat zien te willen experimenteren met stijl en opbouw. Dat valt goed uit, vooral in het verhaal 'Feel bad' dat heerlijk gruwelijk is, maar ook een geweldig einde kent. Een van de hoogtepunten van de bundel. F.P.G. Camerman en Charles van Wettum geven beiden een SF-draai aan het thema. Liesbeth Jochemsen komt in haar verhalen altijd verrassend uit de hoek, zo ook in een geweldig gruwelijk verhaal uit het perspectief van een hond. Ik vraag me alleen af in hoeverre het een spookverhaal is. Dat geldt ook voor Mike Jansens verhaal 'De poppenspeler van Durestad' dat wellicht eerder om een geval van bezetenheid gaat, maar dat wel een heel sterk en goed geschreven verhaal is. Het verhaal 'Het spook met de rode haren' van Marceline de Waard kon ik ook waarderen. Een mooi weergegeven omgeving en een goede opbouw. Tenslotte bevat deze bundel een verhaal van Eddy C. Bertin en zijn dochter dat een hoogtepunt is van de collectie. Wat kon Bertin schrijven! Ik ben heel blij dat door opname van zijn verhaal in een bundel als deze, moderne lezers deze auteur kunnen herontdekken. Dit verhaal (over een schrijver) vond ik heel sterk.
Er is ook nog een essay over spoken in de moderne muziek (leuk informatie, maar niet uitputtend) en een scala aan haiku's en gedichten. Al met al voor iedereen met enige interesse in het spookverhaal (klassiek en modern) een aanrader. Ook omdat dit boek, zoals alle uitgaven van deze uitgever, uitstekend is vormgegeven! Een mooi lettertype en een prettige opmaak zorgen dat het lezen hiervan echt een genot is.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Johan Klein Haneveld
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
