Mooie manier om kennis te maken met fantasy- en SF-schrijvers

Disclaimer: Ik heb meegewerkt aan vier video's van Robin Rozendal en heb haar ook op Castlefest te woord gestaan. Voor Anna Mattaar heb ik enkele gastblogs geschreven. Ik schreef een novelle in de wereld van Dizary waarvoor Marieke Frankema ook een boek heeft geschreven. Tom Kruijsen publiceerde een verhaal van mij op Vonk en recenseerde ook meerdere van mijn boeken.

8- Een van de leukste initiatieven van de laatste tijd binnen het Nederlandstalige genrelandschap was dit boek, geschreven door de leden van een schrijfgroep, met novelles gerelateerd aan de langere publicaties waar ze aan werken. Niet alleen is dit voor sommigen hun eerste publicatie, het geeft lezers ook de kans alvast kennis te maken met thematiek en schrijfstijl van deze auteurs en wekt (mogelijk) nieuwsgierigheid op naar de nog te verschijnen romans. Dit wordt ondersteund door een nawoord bij elk verhaal dat het in het grotere plaatje plaatst. Dat de bundel goed is vormgegeven en duidelijk aandachtige redactie heeft ondergaan helpt ook, want hij oogt als een professioneel product en heeft nergens de uitstraling van een 'self published' werk. Ook mijn complimenten voor de fantastische cover.
Op een na alle verhalen in deze collectie vallen binnen het fantasygenre. De andere is SF. Nu wordt het schrijven van een objectieve recensie voor mij enigszins verhinderd door mijn smaak - bij een goede recensent zou smaak geen rol moeten spelen, maar ik weet niet helemaal of ik die bij mijn beoordeling kan uitschakelen. Ik ben namelijk vooral een sciencefictionlezer. Zelfs al geniet ik van sommige fantasyboeken, dan is dat niet per se om de klassieke fantasy-aspecten waarom anderen ervan zouden genieten. Anders gezegd: ik kan van SF-verhalen genieten puur en alleen omdat er SF-tropes inzitten (ruimteschepen, buitenaards leven, AI, vliegende auto's), maar ik word niet automatisch enthousiast van de meeste fantasytropes (draken, elfen, dwergen, queestes, magische voorwerpen, spreuken en 'dark lords'). Fantasyboeken die mij wel aanspreken zijn juist de boeken die de grenzen van het genre opzoeken. Dat betekende van sommige verhalen in dit boek dat ik kon zien dat ze goed waren geschreven en goed waren opgebouwd, maar dat ze mij persoonlijk niet aanspraken. Maar lezers die juist wel van klassieke fantasytropes houden (en die zijn er zat) worden misschien juist laaiend enthousiast van deze verhalen. Gelukkig is diversiteit in deze bundel groot en waren er ook verhalen die mij wisten te boeien (maar die wellicht liefhebbers van de klassieke tropes minder enthousiasmeren).
Dus hieronder, op basis van mijn enthousiasme voor de verhalen, mijn rangorde, te beginnen met wat volgens mij het beste verhaal was in deze bundel, namelijk 'Winterwaker' van Anna Mattaar. Dit verhaal volgt de avonturen van een 'schubbeling'. Schubbelingen zijn reptielachtige wezens en dus koudbloedig. Tijdens de winter brengen ze de grootste tijd slapend door, behalve de wakers. Op een nacht gaat er iets mis ... Dit verhaal was kleinschalig (twee schubbelingen verdwijnen en men gaat naar ze op zoek), maar ik werd toch emotioneel meegezogen. Dit kwam door het sympathieke karakter van hoofdpersoon Steenkop, die wil laten zien wat hij in zijn mars heeft, maar ook door de sfeervolle beschrijvingen. Ik dit boek voel je de kou, zie je de duisternis en ervaar je de angst voor de veel grotere mensen. Maar vooral vond ik de wereldbouw hier heel mooi - de gestratificeerde maatschappij van de schubbelingen, en hoe ze met warmtevesten de kou trotseren. Ik wilde veel meer weten over deze wezens en hoe ze hun wereld beleven. Ik was daarom licht teleurgesteld toen ik las dat de auteur gaat schrijven over een mens die in een draak verandert. Daar ben ik namelijk zelf als lezer (zie mijn opmerkingen hierboven) totaal niet in geïnteresseerd. Een boek over schubbelingen daarentegen ... Hoogtepunt van de bundel en een verhaal dat ik zo zou herlezen!
Op twee staat voor mij 'De huilende stad' van Robin Rozendal. Er waren verhalen die beeldender of meeslepender geschreven waren, maar die spraken mij toch minder aan dan deze vertelling. Ik had van de auteur al iets gehoord over haar concept en meende al dat het kon leiden tot een origineel fantasyverhaal zoals ik die graag lees, en ik werd niet teleurgesteld. Het verhaal over een vluchteling die in de stad Zagrabe terechtkomt en wordt gevangen genomen vond ik fascinerend. De wereldbouw met verschillende volken, de magie en de levende stad was erg goed en ik wilde meer weten. Dat is altijd een goed teken. Tijdens een ondergrondse tocht werd ik echt door het verhaal meegesleurd en dat geeft mij het vertrouwen dat ik van langer werk van deze schrijver ook zal kunnen genieten. Nu komt de debuutroman van Rozendal dit jaar uit en die staat inderdaad al op mijn aanschaflijstje. Mooi verhaal in een originele setting dat smaakt naar meer.
Op mijn derde plaats noteer ik 'Zeesteen' van Heleen van den Hooven. Verhalen over vissen en andere zeedieren, waarbij onder andere gedoken wordt in de diepzee, spreken al snel tot mijn verbeelding. Ht concept van de zeejuwelen was erg goed verzonnen en leidt tot interessante complicaties. Wellicht waren er voor mijn smaak teveel vormen van magie in dit verhaal (een verhaal over alleen de zeejuwelen zou al complex genoeg zijn geweest, denk ik), en ik denk ook dat het plot van dit verhaal alleen al groot genoeg zou zijn geweest voor een roman. Wel was het goed geschreven en werd vooral hoofdpersoon Daniz goed neergezet als een kapitein die haar mannetje staat. Spannend verhaal, met een paar heel effectieve scenes, en als ik goede recensies lees van het uiteindelijke boek zal ik dat waarschijnlijk ook oppakken.
De vierde plek geef ik aan 'Duizend doden' van Marieke Frankema. Dit is het eerste dat ik volgens mij van haar heb gelezen (ik moet haar Dizary-roman nog tot me nemen) en ik was aangenaam verrast door haar schrijfstijl. Dit was, wat schrijfstijl betreft, het beste verhaal van de bundel. Fris, met mooie beelden, goede afwisseling van zinnen en mooie woordenschat. Het is heel duidelijk dat Frankema al veel ervaring heeft als schrijver. Met het verhaal is ook niets mis. Een weduwnaar (wiens liefde heel mooi en rijk beschreven is!) wil na de dood nog connectie zoeken met zijn vrouw. Dat dit verhaal niet op één eindigde is puur een kwestie van smaak - en niet objectief. Ik vond het namelijk wat te zweverig. Het hielp dat de hoofdpersoon daar aanvankelijk ook niets van moest hebben, maar uiteindelijk ging het praten over vorige levens, reincarnatie en dergelijke mij een beetje tegenstaan. Maar voor wie wel open staat voor die vorm van spiritualiteit zou dit heel goed het favoriete verhaal uit deze bundel kunnen zijn.
'Frederica's metamorfose' van Antoni Dol sprak me dan juist weer aan op basis van mijn smaak. Dit is het enige SF-verhaal in deze bundel en gaat ook nog eens over een onderwerp dat me erg aanspreekt (plasticvervuiling en hoe daarmee het milieu vernietigd wordt). Ik ben zelf in India geweest en heb daar de vuilnisbelten gezien en ik kon me het deel van het verhaal dat daarover ging ook heel goed voorstellen. Het idee van rupsen die plastic eten vond ik ook fascinerend. Ik vond echter dit verhaal va alle zeven het minst goed geschreven. De tekst liep niet vloeiend, vond ik, en daar werd ik door afgeleid. Ook had ik het idee dat een aantal keer dezelfde meningen en uitleg opnieuw terugkwamen ('dat weet ik nu wel' was mijn reactie). De auteur had wel nagedacht over de ademhaling van reuzenrupsen, maar niet hoe enorme motten zouden moeten vliegen (hun vleugels moeten echt groot zijn). En het einde maakte wel heel duidelijk dat dit een prequel was. Ik denk dat ik het resulterende boek wel ga lezen, maar ik denk ook dat ik dat beter ga vinden dan dit verhaal. In dat opzicht heeft het zijn werk dus wel gedaan.
'Klopjacht' van Tom Kruijsen volgt daarna. Competent geschreven. Tom zet zich al jaren in voor een goede kwaliteit van het fantastische genre in Nederland. Hij kiest hier voor een subgenre waar er niet veel van is in ons taalgebied, de 'urban fantasy' over een spokenjager. Het was op zich spannend, met een paar effectieve scenes (onder andere met glassplinters), maar ik was er teleurgesteld over dat twee elementen (een docent en een spook) niet bij elkaar werden gebracht. Voor mij zijn bovendien dit soort standaard elementen als zombies, spoken en necromatie niet enorm inspirerend, dus was ik om die reden niet heel enthousiast. Hou je wel van een klassieke spokenjager in modern Amsterdam, dan is dit juist wel een aanrader.
Voor mij op de laatste plek, maar zeker niet slecht geschreven, was ' Faylars transformatie' van Mariëlle Douma. Moedig vond ik haar keuze voor de hoofdpersoon en hoe die zich gedraagt - het verhaal gaat niet de kant op die je verwacht. Zeker niet slecht geschreven. Maar ook het meest standaard fantasyverhaal in deze collectie. Ik had niet het idee dat de manier waarop draken worden beschreven in dit verhaal iets toevoegt aan wat anderen al over draken hebben geschreven en ook al vond ik het idee van de gevolgen van magie in di verhaal interessant, daar werd voor mij iets te weinig mee gedaan. Ikzelf zal de roman die hierop volgt waarschijnlijk niet lezen, want ik kan nu al zien dat die niet mijn smaak zal zijn. Liefhebbers van klassieke fantasy over draken en tovenarij zullen zich daar beter mee vermaken, verwacht ik.
Kortom, voor ieder wat wils en een goede manier om met een groep sympathieke auteurs kennis te maken!