Liften naar de hemel - Lex Paleaux

Lex Paleaux schrijft romans met de nodige autobiografische elementen. Ik lees wel vaker boeken waarin de het leven van de auteur resoneert. Soms is zo iemand storend luid aanwezig met uitroeptekens en al. Soms nauwelijks hoorbaar, verscholen achter poëzie en symboliek. In ‘Liften naar de hemel’ spreekt Lex Paleaux met een duidelijke, sympathieke stem. Dat de auteur zélf de focalisator is, zélf aan het woord is weten de volgers van zijn werk. En je hóórt het ook wanneer je bv. de moeite neemt om te luisteren naar de podcast van het radioprogramma ‘Nooit meer slapen’ met Lex en presentator Eva Koreman. Wat óók opvalt is dat hij eigenlijk een zachte stem heeft. Gelukkig past dit goed bij het beeld dat ik van hem had. En… wat past die stem goed bij Quintin, het hoofdpersonage in zijn nieuwe roman.

Held
Quintin is de held van dit verhaal. Jazeker, de held, tegen alle verwachtingen in van vrijwel iedereen om hem heen. Als de achtjarige Quintin getraumatiseerd raakt deelt hij dit niet met zijn ouders. Hij pot zijn verdriet op en overschreeuwt zichzelf in een poging om zijn ellende achter zich te laten. Onhandelbaar en onbetrouwbaar worden zijn stigmata en daarin wordt hij steeds eenzamer. Met de jaren komt hij in een negatieve spiraal terecht. Hij is een drop-out en schoolverlater, hij is depressief en agressief, kortom geen fijne jongen. Wanneer hij zestien jaar is komt het moment dat zijn familie besluit hem naar Canada te sturen naar vage kennissen die vanuit hun zwaar christelijke geloof zullen proberen deze jongen op het juiste pad te brengen. Pas wanneer hij dat gevonden heeft zal hij weer thuis mogen komen.

Één lichtpuntje
Net als Harry Potter de gangkast kreeg toegewezen als ‘zijn kamer’ komt ook Quintin bij de familie Decker in een vochtige kelder terecht die in feite niet meer is dan het drooghok voor de natte was. Hoewel er geen sprake is van fysieke mishandeling (maar lees vooral hoe erg woorden kunnen kwetsen) krijgt Quintin zware klussen en het nodige huishoudelijk werk te verrichten. Het is een deprimerend gezin, met maar één vrolijke noot. De driejarige Ruth zorgt met haar ongeremdheid voortdurend voor ontregeling. Zij bezorgt Quintin regelmatig binnenpretjes, “Quinquin blij? Hoera!”, wat hem dan weer op een reprimande van de stijve mijnheer Decker komt te staan. Hoezeer Quintin ook onder de radar probeert te blijven, toch vindt men hem zelfs dáár een hopeloos geval. Er wordt na enkele dagen al, natuurlijk eenzijdig, besloten dat hij niet naar school kan maar door de week knechtenwerk bij boer Fletcher moet gaan doen. In de weekenden is hij dan bij de familie Decker in huis zodat hij op zondag mee kan naar de kerk.

Misère
Boer Fletcher blijkt een hork van een man te zijn die Quintin keihard afbeult en voortdurend vernederd. De ijzige omstandigheden van de Canadese winter verergeren de situatie nog meer. Het enige lichtpuntje op de boerderij is het kalfje dat hij Drum heeft gedoopt. Net als Ruth zorgt ook Drum af en toe voor verrassende situaties die net als bij de Deckers niet op prijs worden gesteld door boer Fletcher. Nóg een lichtpuntje is het feit dat hij op zaterdag met Mike, de zoon van de dominee, kan optrekken. In al zijn misère met de Deckers en boer Fletcher blijkt het gezin van de dominee een warm bad te zijn. Gelukkig herkennen zij Quintin voor wie hij echt is en is hij eigenlijk altijd bij hen welkom. Zij herkennen ook zijn binnenpretjes en samen met Mike bekokstooft Quintin een paar heerlijke practical jokes.

Overleven
De auteur neemt de lezer mee in de tijd. Gedurende die harde Canadese winter groeit onze held mentaal. Maar ook fysiek wordt hij sterker. Hij moet wel want anders kan hij daar niet overleven. Dit alles leidt naar een climax waarna hij van zijn oma weer toestemming krijgt om het vliegtuig naar huis te nemen. Macht lijkt wel het thema te zijn van dit boek. De macht van zijn familie om hem naar een onveilige plek te sturen, van de Deckers om hem naar het platteland te sturen, van boer Fletcher die op zijn erf almachtig denkt te zijn, en uiteindelijk de macht van zijn oma om hem terug naar huis te laten keren. Toch gaat het minder over macht dan over veerkracht, overleven en groei. Want wanneer Quintin weer thuis in Nederland is heeft hij nog steeds geen evenwicht gevonden. De harde hand van het dogmatische geloof, de barre winter in het onherbergzame Canada, de zachte hand van beppe die over haar hart strijkt. Dit alles bij elkaar maakt niet dat Quintin zijn verdriet kwijtraakt. Misschien heeft Lex Paleaux nog een of twee boeken nodig om ons te laten zien hoe hij nu wel met die zwarte periode heeft leren omgaan. Ik hoop dat voor mij, als lezer, maar meer nog voor de auteur zelf.

Leeslijst
‘Liften naar de hemel’ leest als een jongerenroman, vertelt over mentale groei ook al is de stap naar volwassenheid nog ver weg, maar is zeker geen Young Adult Literatuur. Het is gelaagd, heeft sterke eigentijdse thema’s, vertelt over personages in ontwikkeling én heeft een plek in de ontwikkeling van de schrijver, Dus ja, wat mij betreft is het een boek dat midden- en bovenbouw leerlingen zeker op hun leeslijst zouden mogen plaatsten. Dat is dan ook nog eens fijn voor al die docenten die nog niet hadden kennisgemaakt met deze auteur.