Boeiende en actuele geschiedenisles

In Piratenzoon volgen we de avonturen van Zain aan het begin van de zeventiende eeuw. Zain is de zoon van een Marokkaanse piraat en een Nederlandse moeder. Die laatste werd gevangengenomen toen haar schip door de vader van Zain overvallen werd. Eerst was ze slavin, maar later werd ze opgenomen in de harem. Zain is intelligent en moet de harem verlaten om te gaan studeren in Istanboel. Onderweg worden hij en zijn vrienden echter gevangengenomen door de Spanjaarden en zo komt hij, als slaaf en waterjongen, terecht op een oorlogsschip. Deze galei komt, na een woelige reis, als één van de enige galeien van de vloot aan in Sluis. Daar kruist zijn leven dat van Kat, een Nederlands meisje dat tracht te overleven in een verlaten gebied, iets buiten Sluis. Ze berooft er lijken van aangespoelde soldaten, maar ook de wolven liggen op de loer. De Tachtigjarige Oorlog (de Opstand) woedt en prins Maurits wil de mensen van Sluis uithongeren tot ze zich overgeven. Hoe zullen Zain en Kat dit overleven?    

Rob Ruggenberg (1946) is sinds zijn kinderjaren verzot op varen en de zee. Dit thema komt vaak terug in zijn jeugdboeken. Voor hij journalist werd, reisde hij veel en hij woonde zelfs een tijdje in Israël en Afrika. Sinds 2006 schrijft hij met succes historische jeugdboeken. Alle zes zijn vorige boeken vielen in de prijzen – o.a. de Thea Beckmanprijs en bekroningen met Vlag en Wimpel – en Piratenzoon is al genomineerd voor de Prijs van de Jonge Jury 2018. De journalistieke achtergrond van Ruggenberg is merkbaar aan de gedegen voorbereiding van elk verhaal. Meer dan twee jaar werkte hij aan dit boek. Hij bezocht Salée, de Marokkaanse piratenstad, leerde Sluis op zijn duimpje kennen en begroef zich in de archieven. De personages en wat ze meemaken zijn fictief, maar binnen deze historische context had alles echt gebeurd kunnen zijn. Ook aan het ontwerp van de kaft – door Wil Immink – en de tekening van de verklarende kaarten – door Peter-Paul Rauwerda – is veel zorg besteed. De kaarten zijn bewust eenvoudig gehouden, maar zijn toch zeer duidelijk om een goed begrip van het verhaal te bewerkstelligen.    

De geschiedenis komt in Piratenzoon waarlijk tot leven door de zeer beeldende schrijfstijl waarbij Ruggenberg de gruwelijke, soms zeer bloederige, werkelijkheid die een oorlog kenmerkt, niet schuwt. Je kan de stank van de galeislaven in de schuur haast zelf ruiken en de vele zweepslagen snijden door je ziel. Niet geschikt voor gevoelige magen!    

‘Toen Buikje de zweep liet neerdalen op Mina’s magere rug, draaiden sommige vrouwen zich om; anderen sloegen ontzet een hand voor hun mond. Zsssssssp! Zain vluchtte de vrouwenkamer uit. Zsssssssp! Er was geen ontkomen aan. Radeloos rende Zain door het huis, maar waar hij ook was, overal hoorde hij het geluid van de zweep die Mina’s rug kapotsloeg.’    

Het harde leven dat Zain en Kat leiden en de moeilijkheden die ze ondervinden, als slaaf of jongere in tijden van oorlog, doen stilstaan bij wat jongeren in vergelijkbare situaties in onze huidige tijd meemaken. Naar eigen zeggen vindt Ruggenberg het moeilijk om over die kinderen van nu te schrijven en daarom verplaatst hij ze eeuwen terug in de tijd. Naast dit thema valt ook de evolutie op die Zain doormaakt van jongen naar jonge man. Door wat hij meemaakt, verruimt zijn blik en krijgt hij zelfs begrip voor de ongelovigen. Bekrompen of eng denken wordt zo aan de kaak gesteld.    

Neem daarbij het vloeiende, rijke taalgebruik en dit boek verwordt tot een van de meest boeiende taal -en geschiedenislessen die men zich kan wensen. Voor intelligente lezers vanaf 10 jaar, maar meer geschikt voor jongeren vanaf 12 jaar.