Geen lot uit de loterij

Verliefd zijn op je beste vriend die jou natuurlijk niet ziet staan. Een eeuwig gebroken hart omdat je ouders gestorven zijn toen je heel klein was. Denken dat je weet wat je wilt, maar toch verrassende beslissingen nemen. Ja, dat klinkt als ongeveer 50% van alle YA-romans van de laatste jaren. In Het lot trekt Jennifer E. Smith een blik clichés open die wel vermakelijk zijn, maar op geen enkele manier vernieuwend.  

Zoals in elke goede YA-roman heeft ook Het lot een simpel uitgangspunt: de achttienjarige Alice koopt een lot voor de achttiende verjaardag van haar beste vriend Teddy. Een lot waarop toevallig de hoofdprijs van miljoenen en miljoenen blijkt te vallen. Zullen de bergen geld Teddy veranderen? Zal hun vriendschap ooit nog hetzelfde zijn? En weet Alice zijn liefde te winnen of valt ze misschien zelf voor een ander? Het zijn de typische vragen die Smith oproept tijdens de eerste paar hoofdstukken. Verder gooit ze nog een homoseksuele neef-annex-pleegbroer in de mix, de zenuwslopende keuzestress van het zoeken van een goede universiteit en nog een handvol andere herkenbare tienerproblemen. Dat leest lekker weg, maar echt bijzonder is het allemaal niet.  

Wel moet gezegd worden dat Smith dit soort verhalen duidelijk met gemak uit haar mouw schudt. Het gemak waarmee haar zinnen in elkaar overgaan, ze kleine cliffhangers opwerpt wanneer je aandacht dreigt te verslappen en ze haar personages stuk voor stuk een ontwikkeling laat doormaken… Daarin ligt het kenmerk van de meester van het YA-genre. Geen wonder dat haar boeken succes hebben. Ze doet het goed op de bestsellerslijsten met vrolijke kaften en titels als Happy mail, The Comeback Season, You Are Here en This is what happy looks like. Smiths boeken zijn ook nog eens in 31 andere talen dan haar moedertaal Engels te lezen... Je zou zeggen dat haar boeken dus standaard met kop en schouders boven de rest van haar genre uit moeten steken.  

Het grootste probleem van het boek is misschien wel het gebrek aan een grote ramp. Alice heeft haar ouders verloren aan kanker en een auto-ongeluk, maar dat is intussen al negen jaar geleden. De worsteling om weer in geluk te gaan geloven is mooi, maar is niet genoeg voor een compleet boek. De wereldschokkende gebeurtenis uit Het lot is natuurlijk het winnen van de miljoenen. Er wordt gedurende het boek vaak de suggestie gewekt dat Teddy niet om kan gaan met zoveel geld. Pagina’s lang wacht je tot het misgaat. Raakt hij zijn miljoenen kwijt? Wordt hij zo gebruikt door anderen dat hij zichzelf kwijtraakt? Verandert hij compleet van karakter? Misschien wordt hij zelfs wel beroofd! Het is flauw om het slot te verklappen, maar een waarschuwing is misschien op zijn plek: verwacht niet te veel. Het boek is te zeer feel good en zoetsappig om écht nare dingen in het heden te laten gebeuren.  

Wat betreft de schrijfstijl en verhaalopbouw van Het lot behoort Smith zeker tot de betere schrijvers. Dat Margot Reesink een uitstekende Nederlandse vertaling heeft afgeleverd, helpt natuurlijk ook flink bij het leesplezier. Dat alles neemt helaas niet weg dat Alice, Teddy en Leo geen personages zijn die het collectieve geheugen van fervente lezers ingaan. Alice is geen Hazel en Teddy zeker geen Augustus. Nu voelt het misschien ook niet helemaal eerlijk om alle personages af te zetten tegen die uit het veelgeprezen meesterwerk van YA-koning John Green, maar dat is uiteindelijk wel het niveau waar alle andere schrijvers aan moeten voldoen om een meesterwerkje af te kunnen leveren. Hoe vermakelijk Het lot ook is, het is geen Een weeffout in onze sterren.