Infiltreren in een gelovige gemeenschap

Machteld van Zalingen is naast freelanceredacteur, een tekstschrijver en is gek op thrillers, liefst Scandinavisch. In 2015 maakte zij haar thrillerdebuut met Wraakzusters, het eerste deel in de serie Manon Dijkgraaf. Daarnaast schrijft zij kinderboeken. Ze heeft de hbo-opleiding Boekhandel&Uitgeverij en een studie sociaal-culturele wetenschappen aan de VU afgerond. Van Zalingen schrijft graag over dingen die echt kunnen gebeuren en losjes gebaseerd zijn op waargebeurde verhalen. Ze vraagt zich vaak af hoe belangrijk ‘nature’ versus ‘nurture’ is. De invloed van ouders op hun kinderen is groot, maar ook de omgeving waarin we opgroeien. Kunnen we ons veilig hechten of zijn er omstandigheden waardoor dit niet goed mogelijk is en wat dan?

Met Het Genootschap heeft van Zalingen een thriller geschreven waarin bovenstaande thema’s voorkomen en protagonist Ira opgroeit in een pleeggezin, nadat haar ouders en broer bij een brand zijn omgekomen. Ze kan haar draai in het leven niet vinden, omdat ze altijd vermoedde dat haar broer nog leefde. Als onderzoeksjournalist infiltreert ze onder een andere naam bij Het Noors Genootschap in Viken in Noorwegen. Haar moeder heeft bij deze zeer gelovige en gesloten gemeenschap gewoond. Waarom ze daar vertrokken is, weet Ira niet. Tijdens haar verblijf ontdekt zij schokkende dingen die ervoor zorgen dat haar leven en dat van anderen in gevaar komt.

Het gelaagde verhaal wordt langzaam opgebouwd en verteld in de derde persoon met wisselende perspectieven. Hierdoor komen we erachter wat er zich binnen Het Noors Genootschap afspeelt en wat voor ontwikkeling de betrokken mensen doormaken. In de loop der jaren is hun sobere levensstijl drastisch verandert en wordt er bijna dag en nacht gewerkt. Het is werken voor het grote goed geworden en alles wordt (verplicht) gedeeld. “Een vlijtig mens verwerft gezag, luiheid leidt tot slavernij.” Als een man dreunt de gemeenschap dit op aan hun strenge, materialistische voorganger. De mensen lopen in eenvoudige kleding rond, terwijl hun leider in een duur huis woont en in een Tesla rijdt. Het overtreden van regels wordt zwaarbestraft. Maar dat is niet het enige, vrouwen zijn ondergeschikt aan de man en bedoelt voor de voortplanting, ze hebben niets te vertellen. Indoctrinatie, manipulatie, mishandeling, alles wordt uit de kast getrokken om volgzame discipelen te krijgen. Echt spannend is het plot niet, wel intrigerend door de ontdekkingen die Ira tijdens haar heimelijke onderzoek doet. De cursief gedrukte stukken vanuit Freya roepen spanning op en geven inzicht in de diepere lagen van het plot. Tegen het einde komt er meer spanning in door meerdere onverwachte plotwendingen. Het is goed te merken dat van Zalingen gesprekken heeft gevoerd met mensen die opgegroeid zijn in streng gelovige gemeenschappen en zich eruit losgeworsteld hebben. Daarnaast heeft ze in haar onderzoek documentaires over sektes en geloofsgemeenschappen beluisterd.

In Het Genootschap draait het minder om geloof, maar meer om macht en geld, en opstandige leden worden met harde hand in het gareel gehouden. Mensen worden van jongst af aan gehersenspoeld tot ze blindelings doen wat er van ze gevraagd wordt.
Deze recensie verscheen eerder op Vrouwenthrillers.