De pest
Helaas was het te laat om deel te nemen aan de boekbespreking op Hebban, daarom maar een kort verslag van mijn leeservaring.
Uiteraard zijn veel elementen uit De pest herkenbaar, daar is al genoeg over geschreven. Covid-19 is geen pretje en die coronamaatregelen hangen ons langzaam steeds meer de keel uit. Een groot verschil met de pestepidemie in Oran is echter dat deze ziekte veel dodelijker is en ook veel gruwelijker qua symptomen. In de roman van Camus komt de dood veel dichterbij dan bij de Covid-19-pandemie, die voor de meesten van ons toch beperkt blijft tot de kille cijfers die je iedere dag via de media verneemt en de hinderlijke maatregelen die ons sociale en economische leven in de war schoppen. De dood blijft over het algemeen verborgen op de IC's en in de verpleeghuizen, waar ouden van dagen het loodje leggen die toch al op een zijspoor stonden. Dat komt misschien wat bot over, wat niet mijn bedoeling is.
Ik herlees niet vaak boeken, maar De pest ga ik zeker nog een keer lezen. Het is namelijk de diepere laag die mij interesseert, en die je niet meteen (volledig) vat bij de eerste leesbeurt. Camus is bekend door het existentialisme en die levensbeschouwing kan je inderdaad distilleren uit het verhaal. Hierbij springen enkele fragmenten er voor mij uit:
De preek van priester Paneloux, waarin hij de traditionele reactie van de Kerk op rampen weergeeft: die zijn een straf van God voor de mensheid.
Wanneer Paneloux zich aansluit bij dokter Rieux en andere hulpverleners, en hij direct wordt geconfronteerd met de weerzinwekkende gevolgen van de ziekte, wordt zijn geloof door elkaar gerammeld. Met name het gedeelte over het kind van rechter Othon dat de ziekte krijgt, de gedetailleerde beschrijving van het lijden van de jongen, blijft hangen. Paneloux komt vervolgens met een nieuwe preek, waarin hij ingaat op de wil van God en of je nog wel kan geloven in God als je om je heen zinloos lijden ziet. Paneloux kiest ervoor om te blijven geloven, maar geheel begrijpelijk vind ik dit niet. Dat gedeelte moet ik nog eens lezen. Camus was atheïst in ieder geval, dus ik denk niet dat religie door hem zal worden gepromoot.
Een ander opvallend personage is journalist Rambert. Hij is toevallig in de stad als die in lockdown gaat en doet er vervolgens alles aan om er tussenuit te piepen. Het valt mij op dat dokter Rioux (en indirect denk ik ook Camus) hier geen oordeel over uitspreekt. Rambert woont niet in de stad, hij is er alleen voor zijn werk. Is het dan gek of egoïstisch dat je probeert weg te komen? Ik vind van niet. Ook zijn ommezwaai is begrijpelijk. Wanneer hij bevriend raakt met enkele mensen, waaronder Rioux, hen gaat helpen en bovendien van Rioux hoort dat zijn echtgenote ook van hem gescheiden is, komt hij tot inkeer. Zijn fixatie op persoonlijk geluk wordt ingeruild voor medemenselijkheid.
Wat mij opvalt: Rambert is journalist, maar verslag van de epidemie doet hij geen moment. Het uiteindelijke verhaal wordt opgetekend door Rioux, met gebruikmaking van het dagboek van Jean Tarrou, een ander personage. Maar waar was Rambert? Een journalist die in zo'n situatie niet zijn journalistieke instinct volgt maar alleen zijn instinct tot zelfbehoud (in eerste instantie) is in mijn ogen eigenlijk maar een flutjournalist.
En dan Jean Tarrou. Bij het lezen van De pest valt mij duidelijk op dat Camus gebruikmaakt van personages om zijn eigen ideeën en gedachtegoed te uiten. Ik vind het soms storend wanneer auteurs dit doen, zoals de prekerige Dave Eggers in de tamelijk vervelende roman The Circle. Maar Camus roept bij mij geen irritatie op. Je denkt wel: hm, hoe realistisch is zo'n monoloog eigenlijk? Zoals de monoloog van Tarrou, die er kort samengevat op neerkomt dat hij een heilige wil worden zonder gelovig te zijn. Een humanist dus, als ik het goed heb. Maar het is allemaal fijn opgeschreven door Camus. Hij dramt niet en hij heeft een verhaal te vertellen.
Er is een periode geweest dat het existentialisme erg in de mode was. Ik weet niet in hoeverre het existentialisme tegenwoordig nog van belang wordt geacht. Mij komt het allemaal behoorlijk evenwichtig en realistisch over, hoe existentialististen tegen het leven aankijken. Je bent zelf verantwoordelijk voor zingeving, shit happens en dood is dood. Leuk is anders, ik geloof ook liever in sprookjes, maar het is 'eerlijker' dan de gebakken lucht waar dominees, priesters, pausen en andere zielenherders je mee kunnen vermoeien.
La Peste is de tweede roman van Camus die ik dit jaar heb gelezen. De eerste was L' étranger, zijn meest bekende werk. De pest vind ik denk ik beter, omdat de hoofdpersonen door mij beter worden begrepen. In de vreemdeling ondergaat de hoofdpersoon zijn eigen proces zo onverschillig dat ik het boek verwonderd dichtsloeg toen ik het uit had. Dat was bij De pest zeker niet het geval
De pest vind ik overigens veel beter dan De stad der blinden van Jose Saramago. In de eerste plaats omdat er in de roman van Camus veel meer menselijkheid is. Zieken worden wel in quarantaine geplaatst maar niet aan hun lot overgelaten, en de wreedheid en smerigheid waarin de samenleving in De stad der blinden vervalt is er in De pest niet of nauwelijks. Tot slot vind ik de schrijfstijl van Camus veel aangenamer. De stijl van Saramago ergerde mij, ook omdat ik de meerwaarde er niet van heb kunnen ontdekken.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van JonSnow
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
