Episch en bruut

"It's like I told you last night son. The earth is mostly just a boneyard. But pretty in the sunlight"

In 1985 verscheen Lonesome Dove van Larry McMurtry; een jaar later mocht hij een Pulitzer Prize in ontvangst nemen voor het boek. Sindsdien heeft deze 'Great American Novel' langzaam de status van klassieker gekregen. In Amerika dus. Bij ons is wel een vertaling verschenen (Lonesome Dove: een stadje in het westen) maar heeft het volgens mij geen grote bekendheid.

Lonesome Dove speelt zich af rond 1880, voornamelijk in Texas. De Amerikaanse burgeroorlog is al gestreden en de indianen zijn grotendeels verslagen. Normaal gesproken heb ik niet echt iets met Westerns, John Wayne en dat soort typisch Amerikaanse romantiek. Maar Lonesome Dove intrigeerde mij vanwege de hoge waardering die het overal krijgt, zoals op Goodreads. Dit geldt ook voor de Nederlandse vertaling op Hebban: 5 sterren (15 beoordelingen.)

In het eerste hoofdstuk maken wij kennis met Gus McCrae en Woodrow Call, twee gepensioneerde Texas Rangers van middelbare leeftijd. Na tientallen jaren de grens met Mexico bewaakt te hebben en de kolonisten te hebben beschermd tegen Comanches en andere strijdlustige indianen, zijn zij neergestreken in het slaperige stadje Lonesome Dove. Dit fictieve gehucht ligt vlakbij de Rio Grande, die de grens vormt met Mexico. Zij houden zich bezig met het terughalen en verkopen van door Mexicaanse bandieten geroofd vee.

McMurtry neemt ruim de tijd om de hoofdpersonen te introduceren en het verhaal op te bouwen. Naast Call en Gus maken we kennis met onder andere Pea Eye en Deets, ook voormalige Texas Rangers die deel uitmaken van de Hat Creek Cattle Company. Verder is er nog Newt, een jongen van 17 die door Gus en Call onder hun hoede is genomen toen zijn moeder overleed. Zijn moeder was prostituee, evenals Lorie, de grootste attractie van Lonesome Dove vanwege haar schoonheid.

Het kost even tijd om in het verhaal te komen. In het begin denk je: een stoffig duf stadje en personages die nauwelijks iets boeiends uitvoeren of te vertellen hebben..dit wordt een lange zit. Maar niets is minder waar. Wanneer oude bekende Jake Spoon, ook een voormalige Texas Ranger, komt aangereden na tien jaar, gaan de remmen langzaam los. Jake is op de vlucht voor de autoriteiten, omdat hij in Forth Smith per ongeluk een tandarts naar de andere wereld heeft geschoten. Volgens Jake is Montana, ver in het noorden, een ideale plek om een farm te beginnen. Waarop Call, kapitein en leider van de groep, vrijwel meteen besluit om naar Montana te vertrekken. Na eerst duizenden stuks vee te hebben verzameld in Mexico en het rekruteren van wat cowboys, gaat het gezelschap op pad.

Onderweg worden de veedrijvers onder meer geconfronteerd met moordzuchtige indianen, psychopathische outlaws, roofdieren en natuurgeweld. En met de eindeloze en snikhete vlaktes van The Great Plains.

Tijdens het lezen moest ik denken aan Lord of the Rings, ook een epische vertelling over een reisgezelschap. Maar een groot verschil met Lonesome Dove is de bruutheid die plots tevoorschijn komt en niet meer zal verdwijnen. Zonder iets van het plot weg te willen geven, kan ik zeggen dat belangrijke personages daarbij niet worden gespaard. Dit doet mij weer denken aan een andere epische vertelling: Songs of Ice and Fire van GRRM.

McMurtry is erin geslaagd om een aantal hele interessante personages te creëren, met psychologische diepgang. De luie levensgenieter Gus is een mooie aanvulling op de serieuze harde werker Call, die niet leeft voor plezier maar alleen voor de plicht. Ook de andere personages blijven boeien, waarbij opvalt dat veel van de mannen niet bepaald een sterk karakter of inzicht hebben. Scholing hebben zij niet gehad en hun interesses beperken zich doorgaans tot hoereren, whisky en gokken. Een prostituee heet een 'sporting woman' en de heren zijn constant op zoek naar een 'poke'. Van vrouwen hebben zij verder geen kaas gegeten. Alleen Gus en Jake weten hoe zij met vrouwen moeten omgaan, hoewel Jake later een niet al te betrouwbare losbol blijkt te zijn.

McMurtry heeft ooit gezegd dat hij met Lonesome Dove een tegenwicht wilde bieden aan het geromantiseerde beeld van het Wilde Westen. Dit is niet gelukt. Ondanks de soms keiharde scènes, is het boek enorm populair geworden. Er is in de jaren '90 ook een tv-serie van gemaakt, met Robert Duvall als Gus McCrae en Tommy Lee Jones als Woodrow Call. McMurtry schreef ook een sequel (Streets of Laredo) en twee prequels, maar die kregen niet de hoge waardering van Lonesome Dove.

De schrijfstijl van McMurtry is beeldend en het boek zit vol met mooie quotes..over liefde, leven en dood. Lonesome Dove doet mij weer eens beseffen dat voor een goed boek het onderwerp niet zozeer van belang is, maar dat kwaliteit wordt bepaald door een goed plot en interessante, goed uitgewerkte personages. Minpunten heb ik eigenlijk niet kunnen ontdekken, hoewel ik het boek niet zou aanbevelen aan overgevoelige lezers.

Kortom, episch en bruut. 5 sterren