Waar liefde is moet ook lijden zijn

Boek 5 in de reeks ‘Lebowski Book of the Month’, een serie met prachtige literaire herontdekkingen, is De prijs van de liefde van Alfred Hayes, oorspronkelijk verschenen in 1953. Het boek is niet eerder uitgegeven in Nederland en is eigenlijk een herontdekking in de New York Review Books Classics. Het universele thema ‘de liefde’ garandeert dat het boek ook nu nog actueel is en de trefzekerheid in woordkeuze en timing zorgen ervoor dat je meegesleept wordt in het ‘feest’ van de herkenning. Niet elke liefde beklijft en de prijs van de mislukking kan hoog zijn. Het is de kracht van Hayes dat hij de verloren liefde zo weet te beschrijven dat het geen gezeur wordt.

Het verhaal is eenvoudig. Een bijna veertiger houdt in een bar een monoloog tegen een jonge vrouw over zijn stukgelopen relatie. Na een poosje krijg je het gevoel er bij aanwezig te zijn, mee te luisteren naar het verhaal. Je kunt er bij fantaseren dat een nieuw hoofdstuk ook een knikje naar de ober is voor een nieuw drankje. Het begin gaat vooral over zijn weggelopen liefde, een jonge moeder die momenten kende "dat haar leven totaal versleten leek; dat het leek alsof ze niet bestond maar hing, ergen tussen de onverschillige blikken van de hemel en de gewichtloze zwaarte van de aarde."

Wanneer zijn geliefde een keer zonder hem op stap is met vrienden, probeert een rijke kennis haar in te palmen en biedt haar een flinke som geld voor een nacht samen. Hij laat zijn kaartje bij de verbouwereerde vrouw achter. Wanneer zij haar geliefde later deze actie opbiecht reageert hij aarzelend en te beschaafd, zoals hij in alles te aardig en meegaand is. De vrouw belt uiteindelijk toch het nummer van het kaartje en stapje voor stapje wordt ze opgeslokt in een nieuw leven. De verteller stoort het vooral haar kwijt te raken "aan iemand aan wie ik me onmogelijk superieur kon voelen."

Vanaf het moment dat de man vertelt over het vertrek van zijn geliefde worden de teksten minder melancholisch, meer getergd en soms vals en boos: "natuurlijk kiezen vrouwen altijd met een angstaanjagende intuïtie het kloterigste moment om een verhouding te beëindigen." Hij wil haar niet vermoorden, niet echt, maar slaan lijkt hem redelijk. Wat een gezellig weekendje zou moeten worden loopt uit op een grote mislukking; "Ze begreep maar niet dat overal waar liefde was er ook lijden moest zijn."

Alfred Hayes schudt je na melancholische zinnen ineens wakker door plattere teksten, door een gevoelige alinea ineens te laten volgen door een alinea met enkel het alleszeggende “Kutwijf”. Het perspectief wisselt van de jonge moeder naar de achtergebleven man; op een overeenkomstige manier wisselt de sterkste persoonlijkheid van de man naar de vrouw. Zij weet het best met de situatie om te gaan, hij loopt weg. Het verloopt allemaal in vaak prachtige zinnen waardoor het lezen van dit boek eraan bijdraagt de pijn van een liefde nog eens op een aangename manier her te beleven.