Een overvol debuut

Afgelopen zomer kondigde uitgeverij De Arbeiderspers het romandebuut van Anne-Marieke Samson aan als een "Scherpe tragikomedie over een ambtenaar vol volkswoede." De roman met de titel De val van Jakob Duikelman zou een aanrader zijn voor de lezers van Arnon Grunberg en Jonathan Safran Foer.

Samson is niet helemaal een onbekende in de 'literaire' wereld. Eerder schreef ze stukjes voor Tirade.nu, ook haalde ze de finale van de schrijfwedstrijd Holland's Next Top Writer op de Jonge Schrijversavond. Ze werd daar geprezen om haar zwarte humor en lichte absurde toon.

Sinds deze week ligt het romandebuut van Anne-Marieke Samson in de boekhandel. Een roman over Jakob Duikelman, een anti-held. Hij is een suffige ambtenaar die zijn dagen slijt op zijn saaie ministerie, afdeling 3F: oorlogsmisdaden. Hij heeft een slechte relatie met zijn dochter (Disi) en een veel stoerdere vriend (Sander), die er later in het boek met zijn vrouw vandoor gaat. Ook heeft Duikelman een alcoholprobleem. Tot zover de clichés.

De roman begint een beetje op stoom te raken als Jakob verneemt dat hij niet lang meer te leven heeft. Zijn lichaam zit vol met kwaadaardige 'boompjes', iets dat hij angstvallig geheim houdt voor zijn mooie Thaise vrouw Mai en zijn puberdochter Disi. Een puberdochter uit een eerder huwelijk, een dochter die overigens niet op veel begrip en aandacht van Jakob hoeft te rekenen. Later in de roman krijgt Disi een relatie met een 'schoonmaker' van school. Deze medewerker -Be Free genaamd- zorgt later voor de uiteindelijke echte val van Jakob Duikelman.

Er staan zo nu en dan goed geschreven scènes in dit boek. Zo is het hoofdstuk waarin Jakob Duikelman met Be Free geconfronteerd wordt erg goed geschreven, maar toch is het geen geslaagde roman. Het lijkt het erop dat Samson teveel drama en onderwerpen in een verhaal heeft willen stoppen. Er zijn vechtpartijen, er is ongeneeselijke kanker, een overval, overspel en drankmisbruik. Dochter Disi is drugskoerier, wel of niet verkracht, er zijn oorlogsmisdadigers, onvruchtbaarheid en ga zo maar door. En dat allemaal met een sausje van "tragikomedie", maar nergens wordt het echt tragikomisch, ook omdat de personages niet goed zijn uitgewerkt. (Is Jakob nu een sulletje? Een man met volkswoede? Een alcoholist? Of een stoere man die overal schijt aan heeft? Of is hij alles?) Uiteindelijk maakt het niet meer uit wat er met de personen in het boek gebeurt.

Toch is er aan het einde van het boek toch nog ruimte voor een glimlach. In het laatste hoofdstuk worden Jos en Lia Voorma opgevoerd, de buren van Duikelman. Het lijkt een kort verhaal dat al eerder door Samson is geschreven en voor deze roman is ingepast in dit boek. Een zeer goed geschreven hoofdstuk. We kijken naar de mooie Thaise vrouw van Jakob door de ogen van Jos, een sukkelige oude man. Een man die op een mooie manier door Samson wordt neergezet. Een man die je beter wil leren kennen. Een persoon die misschien wel de hoofdpersoon van dit boek had moeten zijn, maar dat advies komt voor dit romandebuut helaas te laat.