Van de hemel naar de hel en terug

Ik las voor de FB-groep Boeken toer Oud en nieuw van Gary Veerman, met 450 bladzijden een voor mijn doen dik boek. Het startpunt van het verhaal is de cafébrand, oudejaarsnacht 2000/2001 in Volendam, waar café de Hemel afbrandde. Deze horrornacht leidde uiteindelijk tot 14 doden en 241 gewonden. Een van de gewonden was Gary Veerman die in 2021 deze roman publiceerde. Ik las de tweede druk (2022).

Het is opmerkelijk dat de auteur voor de romanvorm koos, met een fictief personage dat Angel heet en op Gary gebaseerd is. In alles lees je de persoonlijke ervaring tijdens de brand, de ziekenhuisopname, het herstel in het brandwondencentrum en de intensieve groepstherapie jaren daarna.

“Terwijl het verband eraf gerukt werd, kwam daar die immense pijn terug. Mijn zenuwen blootgelegd. Ik was beroofd van mijn huid en zo voelde het ook. Ik was naakt, tot op mijn ziel.”

Voorin staat dat de auteur het boek opdraagt aan haar moeder Bep. Nadat je het verhaal hebt gelezen begrijp je dit woord van dank maar al te goed. Haar moeder vocht als een leeuwin voor haar welp en plukte Angel uit de chaos die nacht. Zij was het die Angel naar het ziekenhuis reed en iedere dag zoveel mogelijk bij haar toen 14-jarige dochter was. En jaren later, Angel iedere dag naar de intensieve groepstherapie bracht. Echte en ontroerende moederliefde.

“De eerste dagen zagen we weer geen verpleging en kwam alles nog steeds op mijn ma neer. Ik was al vroeg begonnen met overgeven – roet, eindeloze golven roet.”

Waar is vader, vraag je je misschien af? Vader verliet het gezin toen Angel 3 jaar was en dat gegeven blijkt nog altijd niet makkelijk te zijn voor de later jongvolwassen Angel. Vooral door het niet erkend, niet gezien worden door de man die ze af en toe in het dorp met een boog voorbij loopt, ontwikkelt Angel een vorm van bindingsangst.

“Een souvenir van mijn vroegste jaren thuis is waarschijnlijk wel mijn bindingsangst. Geen enkele verliefdheid is niet bezweken aan deze hechtingshandicap.”

Ook dit durft ze beet te pakken, naast de vele zichtbare en onzichtbare littekens die zij heeft opgelopen. In de beschrijving van die intensieve groepstherapie leer je veel bij over: praatsessies, EMDR, paardencoaching, kleine familieopstelling. Heel goed te volgen en beslist niet te zwaar (de auteur studeert voor psycholoog en weet het toegankelijk te houden).

Is Oud en nieuw dan een psychologische roman? Ja, en meer dan dat. Want doordat de auteur koos voor de romanvorm, maakt dat zij ook een tweede verhaallijn kon optekenen over Grietje Tol, een sterke eigenzinnige vrouw die ruim een eeuw eerder leefde in de kunstenaarskolonie Volendam. Grietje is de overgrootmoeder van Angel en in die tijd beleefde zij een romance met de Amerikaanse kunstschilder Benjamin. Dit historische deel zit slim verweven tussen de huidige tijd en is geïnspireerd op het leven van de iconische Hillie Butter. De bloedkoralen ketting op de cover, en ook de auteur zelf in klederdracht op de achterflap zijn de rode draad die de historische en huidige tijd met elkaar verbinden.
Naast dat Oud en nieuw een psychologische en historische roman is, is het tenslotte feelgood. Vooral in het laatste deel van de roman. Na de grappig beschreven ontmoeting met een gewetenloze, aantrekkelijke zakenman op de Amsterdamse Zuidas, de achterkleinzoon van Benjamin, ontstaat een geloofwaardige en vermakelijke enemy-to-lover story. Of dit uiteindelijk met hem is, of toch met iemand anders, dat lees je in Oud en nieuw. In ieder geval spat de liefde letterlijk en figuurlijk van de laatste bladzijden af. Tien jaar na de ramp zijn lichaam en geest van Angel weer één.
Het verhaal zit ingenieus in elkaar en je wilt alleen maar doorlezen om te weten hoe de verhaallijnen samenkomen. Hoewel het verhaal van mij iets meer ingedikt mocht zijn, en ik graag meer had gelezen over de gevolgen van de gebeurtenis en de ontwikkeling van haar gevoelens in het laatste deel van de roman, is dit een verhaal wat mij beslist bijblijft.

Ik heb genoten van dit boek en kijk uit naar een vervolg. Ik geef Oud en nieuw heel graag 4 welverdiende sterren. Heel mooi is de intentie van de auteur: in een interview met haar las ik dat zij met dit boek psychische klachten bespreekbaar wil maken.
Heb jij interesse in een verhaal dat een mix is van een psychologische roman, historische roman en feelgood? Een verhaal dat je veel leert, vermakelijk is, hoopvol en vol (zelf)liefde? Een verhaal over ontreddering, zelfacceptatie, kwetsbaarheid, krachtige vrouwen, moederliefde en romantiek? Dan is Oud en nieuw wellicht een boek voor jou, of voor je moeder.