Verstikking in Suriname

In het Suriname van de jaren ‘50 zoekt Sita naar een sprankje vrijheid, het recht om zichzelf te zijn binnen een patriarchale samenleving die veel etnische en religieuze spanningen kent.

Vianen schetst serene natuurbeelden als contrast voor haar inktzwarte aanklacht tegen de Surinaamse maatschappij. Het koloniaal bewind kwakte allerlei bevolkingsgroepen achteloos neer en nu leven de Hindoestanen, Creolen, Javanen, Chinezen en Hollanders in een constante staat van vijandigheid: ze vormen gesloten gemeenschappen en bedriegen en discrimineren elkaar. De focus ligt daarbij op de Hindoestanen en de verdeeldheid tussen Mohammedanen en Hindoes.

De gemene deler van die groepen, en het belangrijkste thema in het boek, is de alom aanwezige onderdrukking van vrouwen. Zij zijn veroordeeld tot het aanrecht en krijgen slaag als ze het gezag van echtgenoten niet accepteren.

De beste scenes tonen hoe de vrouwenonderdrukking doorwerkt op verschillende niveaus en onomkeerbaar lijkt. Zo kent Sita veel schaamte en heeft ze een haat voor vrouwelijke lustgevoelens geïnternaliseerd; elke stap om hiertegen te rebelleren verhardt slechts de bestaande machtsverhoudingen.

Het boek is niet altijd evenwichtig in de ruimte die personages krijgen en ook bepaalde subplots werken minder goed. Maar de beklemmende onderdrukking wordt vaak sterk geschetst en maakt dit coming-of-age verhaal zeker de moeite waard om te lezen.