Eindelijk weer goede Amerikaanse SF in vertaling

Leviathan Ontwaakt is de vertaling van Leviathan Wakes, dat al in 2011 gepubliceerd werd. Het is het resultaat van de samenwerking tussen Daniel Abraham en Ty Franck onder de naam James Corey, en het eerste deel van een serie over The Expanse die inmiddels uit vier romans bestaat. Daniel Abraham heeft in het verleden al meer dan eens bewezen een auteur te zijn van bovengemiddelde kwaliteit (vooral in de series The Long Price Quartet en The Dragon and the Coin), dus mijn verwachtingen waren hoog.

In het kort gaat het verhaal als volgt. De mens heeft het zonnestelsel gekoloniseerd – Mars, de maan, de asteroïdengordel en verder – maar heeft de sprong naar de sterren nog niet kunnen maken. In deze toekomst is Jim Holden de baas op een ruimteschip dat ijs vervoert van de ringen van Saturnus naar de Gordel. Dan komen ze in het bezit van een oud vervallen schip genaamd de Scopuli. Er is iets met dat schip – iets dat hen midden in de dreigende oorlog tussen Aarde en de Buitenplaneten plaatst. Iets ook dat de hele mensheid in gevaar kan brengen. Dan is er Detective Miller. Hij is op zoek naar een verdwenen meisje met rijke ouders die behalve geld de nodige macht hebben. En het spoor leidt hem naar… de Scopuli en de man die gezien wordt als een sympathisant van de rebellen die de vrede bedreigen: Holden. Gooi er nog wat geheime genootschappen bij en invloeden van buiten het zonnestelsel en je hebt de plot in een notendop.

Leviathan Ontwaakt is dus het eerste deel van een ambitieuze SF serie, die valt binnen het genre “interplanetary space adventure”, of ook wel space opera. Space opera heeft een slechte naam - de term werd in 1941 voor het eerst gebruikt om te verwijzen naar een bepaald soort SF verhalen vol ruimteslagen en stoere helden die weinig meer om het lijf hadden dan soap operas verplaatst naar een setting in de ruimte.

In de afgelopen decennia is dit subgenre echter aan een langzame opmars bezig en zijn de romans die onder dit label vallen langzaam sterker geworden. Hoewel Leviathan Ontwaakt het niveau van de grootheden in de moderne space opera niet haalt, is het toch een werk dat boeit en vooral vermaakt. Het plot is minder breed opgezet en is weinig complex, wat ervoor zorgt dat je als lezer achterover kunt leunen en je zorgeloos kunt laten meeslepen. Het verhaal heeft ook niet de thematische complexiteit die je ziet bij Peter F. Hamilton Hamilton, noch de wilde inventiviteit van een Greg Egan, M. John Harrison of Ian M. Banks.

De roman is dan ook niet geschreven om de lezer aan het denken te zetten. De roman is geschreven om de lezer te vermaken. Het is, zoals de beste space opera in vroeger dagen, een avonturenverhaal in de ruimte. In lijn met de ontwikkeling van dit subgenre in de jaren 90 en verder is dit echter geen wildwestverhaal vol clichés en bordkartonnen personages. Integendeel.

Het verhaal loopt als een trein, de personages zijn geloofwaardig, er is spanning en – uiteraard – de nodige romantiek. Het boek heeft alles wat je maar wilt: een hoog tempo, ruimteslagen, een liefdesverhaal, man-tot-man gevechten, een geloofwaardige slechterik. Denk Battlestar Galactica meets Star Trek Next Generation.

Wat het verhaal inlevert aan diepte, wint het wel aan vaart en emotie. Daar waar Hamilton zich wel eens verliest in te veel details en Egan zo inventief wordt dat niemand hem meer begrijpt, is alles wat af zou kunnen leiden van het verhaal uit deze roman gehaald.

Helemaal verrassend is dat niet. De hand van Daniel Abraham is te herkennen in de ontwikkeling van de personages en de complexe keuzes en dilemma’s waarvoor ze gesteld worden in de loop van het verhaal. Ook de opbouw van de narratief is slim gedaan. De idealist Holden en de harde, door het leven getekende Miller vullen elkaar goed aan als personage en stelt de auteurs in staat meerdere kanten van de samenleving te laten zien. Het levert twee boeiende verhaallijnen op, klassiek avontuur naast edgy noir, die voldoende verschillend zijn om de roman levendig te houden.

Toch zijn de stukken met Holden, zeker in het begin, de zwakste. Het leest als de klassieke “kapitein op een vrachtschip, hard maar met een klein hartje” verhaal, compleet met grijnzen en knipogen. Hier redt Miller op Ceres het verhaal. Hij is een cynische detective die genoeg raakvlakken heeft met Sam Spade en Philip Marlowe om onmiddellijk herkenbaar te zijn, maar vakkundig is overgezet naar de toekomst en daarom wat mij betreft overtuigt. Gelukkig neemt de spanning langzamerhand toe, wordt de achtergrond complexer en het plot grimmiger.

Het verbaast me dan ook niet dat het SyFy kanaal heeft aangekondigd dat er een tv-serie wordt ontwikkeld op basis van Leviathan Ontwaakt en de rest van de serie. Tien afleveringen zijn in de maak. Dat is goed nieuws, want Leviathan Ontwaakt is topkwaliteit space opera en uitermate geschikt voor tv.

En nu is er dan de Nederlandse vertaling van Eisso Post, die vlot loopt en de sfeer van het origineel aardig weet te bewaren. Er komt weinig tot geen buitenlandse SF uit in het Nederlands en al zou dit niet mijn eerste keuze zijn geweest, het is zo’n fijne ouderwets dikke SF waarin je blijft lezen. Mooi van Luitingh dat ze het aandurven, mooi voor de Nederlandse lezer dat er weer goede Amerikaanse SF in vertaling te krijgen is.

Eerder verscheen er ook al een Book review over het Engelstalige origineel Leviathan Wakes op Hebban Fantasy.