Een charmant boek en een lovable hero
Soms lijkt het alsof er alleen nog maar postapocalyptische romans geschreven worden, zeker binnen het young adult genre. Dat zal zeker te danken zijn (of te wijten, het is maar wie je erover spreekt) aan het succes van De Hongerspelen van Suzanne Collins (2008), een boek dat erin slaagde de grimmige symboliek van Orwells 1984 te vertalen naar een veel toegankelijker verhaal voor een groot publiek.
Een postapocalyptische roman vindt gemeenlijk plaats nadat een grote ramp de wereld zoals wij die kennen heeft vernietigd. Dat kan een oorlog zijn, of een virus, of gewoon een ongenoemd excuus om een nieuwe samenleving te creëren op een toekomstige aarde. Ook Z van Zachariah, dat binnenkort gaat verschijnen bij de nieuwe uitgeverij Aerial Company, kan in deze categorie geschaard worden.
Het boek begint vlak na een allesvernietigende nucleaire oorlog. Ann Burden, een meisje van 16, blijft alleen achter op de boerderij van haar familie en denkt dat ze de enige overlevende op de hele wereld is. Totdat ze een man in de verte ziet die steeds dichterbij komt. Eerst verstopt ze zich omdat ze bang is, totdat hij op een dag haar huis binnenkomt. Ze trekt de stoute schoenen aan en benadert hem. De man heet John R. Loomis en werkte in een ondergronds laboratorium, waardoor hij de aanval heeft overleefd. Hij draagt een beschermend pak – het pak waar hij en zijn collega’s aan werkten. Dan wordt hij ziek en moet Ann hem verzorgen. Hij vertelt zorgwekkende dingen in zijn ijldromen en als Ann ook nog eens kogelgaten in het pak ontdekt, wordt ze bang van hem.
Het boek speelt zich in zijn geheel af op de boerderij en laat zien hoe Ann dag na dag moet werken voor haar levensonderhoud en richt zich daarna op de interactie tussen John en haar – en wat er verder gebeurt, wat ik hier in het midden zal laten.
Het resultaat is een bijna verstild te noemen boek, dat zonder noemenswaardige haast de spanning opbouwt tussen twee personages die denken dat ze de enige personen op aarde zijn die nog in leven zijn. In die zin is Z van Zachariah geen slecht boek. Het is vaardig geschreven en Ann en John zijn overtuigende personages. Maar voor moderne lezers gebeurt er wel heel weinig en daarmee doel ik niet op allerhande vuurwerk en special effects – want dat er niet veel nodig is om een indringend beeld te schetsen van een postapocalyptische wereld laat McCarthy’s The Road wel zien. Maar in Z van Zachariah blijft de rampspoed en ellende die McCarty zo effectief schetst zorgvuldig buiten beeld en wordt het verhaal in een bijna idyllisch landschap geplaatst waar geen werkelijk gebrek is.
Ook de relatie tussen de personages blijft uiteindelijk aan de oppervlakte en als O’Brien uiteindelijk een poging waagt de donkerder kanten van de menselijke natuur te verkennen, durft hij niet door te zetten. Het gaat dus eigenlijk niet echt ergens over in dit boek, er wordt niets op het spel gezet. Zelfs De Hongerspelen, geen voorbeeld van grote literaire diepgang, bood met de strijd van het individu tegen de wreedheid en dehumanisering van de totalitaire staat naast het avontuur van het verhaal zelf nog een zekere verdieping.
Maar laten we niet vergeten dat Z for Zachariah al in 1974 verscheen, in een turbulente tijd. In 1973 eindigde de Vietnamoorlog, maar er waren overal op de wereld nog oorlogen gaande of staan op het punt van uitbreken, zoals de Yom Kippur oorlog. De Koude Oorlog was nog niet voorbij, dus de nucleaire dreiging was nog zeer reëel.
Het post-apocalyptische genre groeide sterk vanaf de jaren zestig, vooral in de sciencefiction. Op een aantal uitzonderingen na was het nog geen thema dat in de mainstream literatuur voorkwam (Planet of the Apes, de film, was de uitzondering die de regel bevestigt). Ook de jeugdliteratuur – specifiek die voor 12-18 jarigen – was nog niet ontwikkeld. In die zin was O’Brien met Z van Zachariah een pionier die thema’s als de nucleaire oorlog toegankelijk probeerde te maken voor niet-volwassenen in een tijd waar dit zeker relevant was. Daarin is hij geslaagd, maar daarmee is het boek ook meteen gedateerd.
Z voor Zachariah is een charmant boek en Ann een lovable hero. O’Brien is een te goed schrijver om slecht werk af te leveren. Maar uiteindelijk heeft het boek voor mij te weinig vaart en niet genoeg relevantie om het boeiend te maken. Voor de doelgroep is er momenteel zo veel op de markt dat beter gericht is op de smaak van nu dat dit boek in vergelijking een beetje wegvalt. Dat is jammer, aan de ene kant.
Aan de andere kant… De jacht op de vergeten klassiekers die sinds het verschijnen van Stoner door de Nederlandse letteren is gegaan heeft ons veel juweeltjes opgeleverd die de tand des tijds hebben doorstaan. Maar sommige klassiekers kunnen wat mij betreft beter blijven waar ze waren: op de plank tussen die andere klassiekers, een boek dat je af en toe uit de kast haalt om het af te stoffen en met enige vertedering de titel te lezen, maar om het dan weer terug te zetten.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van jurgen
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
