Beschadigd door anderen

Stille wateren hebben duistere diepten. Absoluut het beste aspect aan 'Strange Sally Diamond' (2023) is de ongrijpbare ik-verteller Sally Diamond. Je kunt haar moeilijk kaderen met psychiatrische diagnostiek of überhaupt voorspellen waar haar radicale beslissingen op zijn gebaseerd. Waarom probeert Sally haar overleden vader zelf te cremeren in een boerderijschuur in plaats van contact opnemen met de autoriteiten? Wijst Sally's nukkige directheid en neiging om alles letterlijk te nemen op een vorm van autisme? Of wijst haar gevoelloze, kille ratio op een vorm van psychopathie? En waarom sluit ze zich op zo'n extreme manier af van alles en iedereen, zelfs door te doen alsof ze doof is? 'Strange Sally Diamond' (2023) is een soort existentiële thriller waarin de titelfiguur zelf niet altijd snapt waarom ze zo explosief reageert op het contact met andere mensen. Via andere perspectieven krijgt de lezer puzzelstukjes om Sally's complexe (intergenerationele) trauma rond te krijgen.

Sommige psychologische romans voelen als literair ramptoerisme. Zeker als auteurs een fascinatie hebben naar bizar specifieke geestelijke stoornissen en groteske misbruiksituaties. Het valt me op dat veel bestsellers in die categorie vallen. Zonder verdere spoilers, maar 'Strange Sally Diamond' (2023) maakt het erg bont met onalledaagse familieverhoudingen waarin het allerslechtste in de man naar boven komt. Onbevattelijk wreed en generatie op generatie. Deze opzet was me stuk meer tegen gaan staan als de vroegere verschrikkingen niet zo'n belangrijk onderdeel waren voor Sally's karakterpsychologie. Of zoals zij psychologisch gevormd is door dingen waar zij zelf geen vat op kan krijgen, omdat ze niet eens weet van het bestaan ervan. En dat terwijl een klein tipje van de sluier al genoeg is om Sally's pad naar heling op losse schroeven te zetten. Met zo'n innemende hoofdpersoon weet 'Strange Sally Diamond' (2023) een ietwat te extreem narratief toch om te zetten in iets wat wezenlijke dingen zegt over vrouwenhaat en de verborgen pijn van buitenstaanders.