De zon gaat weer schijnen!
Voor mij voelt 'Van Dankbaar Naar Strijdbaar' (2024) als een optimistischere, positievere aanvulling op 'Mijn ontelbare identiteiten' (2021) van Sinan Çankaya. In zijn persoonlijke zoektocht brengt Çankaya de oorsprongsgeschiedenis in kaart van de Centrum Democraten in relatie tot het opkomende rechts-extremisme. Toen overigens nog niet opererend in het centrum van de macht. Abdelkarim analyseert juist de vele vormen van verzet in muziek, opiniestukken, literatuur, politiek en door een collectief saamhorigheidsgevoel vanuit de eigen gemeenschap. Simpel gezegd: Çankaya signaleert problemen als racisme en structurele onderdrukking, terwijl Abdelkarim erop voortbouwt door te laten zien waar de kracht ligt vanuit migrantengemeenschappen zelf. Zoals de nuancering die Abdelkarim aanbrengt in het eenzijdige en stereotiepe beeld van eerste generatie migranten uit Marokko. Zo waren ze in de meeste gevallen helemaal niet geronseld om in Nederland te komen werken, maar kozen ze veelal op eigen gelegenheid om hier hun leven op te bouwen. Ook klopt het clichébeeld niet dat die eerste generatie Marokkaanse migranten alleen bestond uit 'onopgeleide werkbijen' die volledig los stonden van culturele bewegingen. In werkelijkheid ging het om een diverse groep mensen (vrije vogels, avonturiers, conservatievelingen) die eveneens beïnvloed waren door de toenmalige hippiecultuur en hun eigen popmuziek en literatuur meebrachten.
Maar naast de vele gesprekken met andere Marokkaanse Nederlanders, ziet Bilal Ben Abdelkarim dat er in zijn eigen emancipatieproces een belangrijke rol weggelegd voor de opkomst van de 'Arabisch-Europese Liga' (AEL). In de Libanees-Vlaamse activist/politicus/opiniemaker Dyab Abou Jahjah ziet hij een soort rolmodel. Iemand die een noodzakelijk tegengeluid bood aan racistische sentimenten na 11 september en de politieke moorden op Pim Fortuijn en Theo van Gogh. Vooral in de manier waarop Abou Jahjah zich trots op de voorgrond plaatste in het maatschappelijke debat, zonder daarbij zijn eigen identiteit of achtergrond te verloochenen. Gebruikmakend van precies dezelfde vrijheid van meningsuiting die in rechtse kringen zo wordt bejubeld, maar door dingen te zeggen die ingaan tegen het koloniale perspectief. Ik moet eerlijk zeggen dat ik Abdelkarims' enthousiasme over Abou Jahjah niet deel, omdat ik de laatste tijd vooral sleetse uitspraken van hem lees over politieke correctheid of negatieve uitspraken over LHBTIQ+ kwesties. Jammer, dat vind ik oprecht.
Nu gaat 't echter om Abdelkarims' beleving van Abou Jahjah en niet om de mijne. En dan vind ik absoluut het sterkst aan 'Van Dankbaar Naar Strijdbaar' (2024) hoe hij de persoon Abou Jahjah en de maatschappelijke beweging 'Arabisch-Europese Liga' doortrekt naar huidige issues. Via passages uit het AEL-programma filosofeert Abdelkarim over een gemeenschappelijke 'Arabische' identiteit, ook voor bijvoorbeeld niet-moslims, seculiere denkers of Marokkaanse Nederlands met Amazigh-roots. Het raakte mij in het bijzonder hoe de auteur (zelf praktiserend moslim) inzicht geeft in intellectuele en filosofische tradities binnen de islam. Het geloof is voor de auteur een bron van emancipatie, verdieping en open debat. Waar vrij denken wordt gestimuleerd en niet gebruikt wordt als een platte checklist om 'haram' af te vinken. Verder gebruikt Abdelkarim zowel de programmapunten van de AEL als de beeldvorming rond Abou Jahjah om te betogen dat er een dubbele maat is waar het mensenrechten betreft. Bijvoorbeeld als het gaat om de vele gevallen waarin inlichtingendiensten kritische migranten oppakten onder het mom van terrorismedreiging of de moeilijkheid om kritiek op de staat Israël te uiten in het publieke debat.
Het is inmiddels een zonnige woensdag. Marktdag in Loosduinen. Overal om me heen kraampjes en gezellig keuvelende mensen uit alle lagen van de bevolking. Met een vrolijk gemoed sla ik mijn exemplaar van 'Van Dankbaar naar Strijdbaar' (2024) dicht. Ik heb net Abdelkarims' vlammende betoog gelezen over de Italiaanse filosoof Gramsci en hoe zijn ideeën over een onder- en een bovenklasse verkeerd worden gerepresenteerd door rechtse opiniemakers. Dat een spookterm als 'cultuurmarxisme' eigenlijk meer van toepassing is op hoe populistische partijen proberen om een uitzonderingspositie voor zichzelf te bewerkstelligen. En ik heb net gelezen hoe de auteur zelf geleerd heeft om racistisch gedachtegoed weliswaar niet goed te keuren, maar dat hij kan begrijpen waarom sommige kiezers een kloof ervaren tussen hun concrete problemen en sommige progressieve idealen. Eigenlijk hebben een heleboel PVV-stemmers veel belangen gemeen met mensen met een migrantenachtergrond. Er zou toch een sterk links verhaal gemaakt kunnen worden om mensen bij elkaar te brengen in plaats van ze uit elkaar te spelen!?
Ik heb 'Van Dankbaar naar Strijdbaar' (2024) naast me neergelegd om nog even te genieten van het zonnetje en het vrolijke marktrumoer. Achter mij hoor ik twee witte Nederlanders in plat Haags met elkaar praten. Opeens spreekt de vijftiger een poëtische tekst uit tegen zijn bejaarde gesprekspartner: 'Èndelijk istâh weâh lich in de dùisternis.' Treffend, wel. Hij vervolgt zijn relaas: 'Ik had neige maande las van un heâhfsdepressie, maah èndelijk is de zon weâh gan schène.' Geert Wilders kan zeggen wat hij wil, maar die zon is van ons allemaal. Hij komt en gaat volgens zijn eigen regels, en niemand heeft er meer of minder recht op. En zo voelt 'Van Dankbaar naar Strijdbaar' (2024) voor mij ook als een krachtig manifest om te onderstrepen dat er altijd mensen met een migrantenachtergrond zijn geweest die hun eigen plek hebben opgeëist en die zullen blijven opeisen. Daar is met de recente verkiezingsuitslag niks aan veranderd. Het is zaak om vooruit te kijken én kritisch te zijn op jezelf en op je eigen gemeenschap, maar altijd vanuit zelfrespect en trots. Anderen hebben niet te bepalen wie jij bent.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Kaj Peters
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
