Een literaire moord

Met een titel als 'Yellowface' (2023) en een cover met een stereotiep Aziatisch gezicht, krijg je misschien het idee dat deze roman vooral over culturele toe-eigening gaat. En dat thema wordt zeker aangesneden met de thriller-insteek van een witte schrijfster die het manuscript steelt van een Aziatische bestsellerauteur. Na een bescheiden debuutroman doofde June Hayward's literaire carrière snel uit, terwijl jeugdvriendin Athena Liu overladen bleef worden met lof, aandacht. en geld. Tot grote jaloezie van June, want wat heeft die fotogenieke ekster wat ze zelf niet heeft!? Is het Athena's pedante gedweep met gevoelige onderwerpen uit de Aziatische diaspora? Haar exotische voorkomen? Haar ongenaakbare en hautaine karakter? Of omdat auteurs uit gemarginaliseerde groepen een streepje voor hebben in de literaire wereld? Het kán niet zo zijn dat June's rivale simpelweg de betere schrijfster is.

Maar Athena Liu sterft een banale dood als ze stikt in een pandancake en June Hayward krijgt toegang tot een ruwe versie van haar nieuwe manuscript. Naar eigen zeggen zou 'The Last Front' Athena's sleutelwerk worden als dé oorlogsroman over Chinese dwangarbeiders tijdens WOI. Een vergeten stukje geschiedenis dat inhaakt op contemporaine discussies over kolonialistische uitbuiting en rassendiscriminatie. Sentimentaliteit voor het grote publiek én maatschappelijke relevantie voor recensenten. June Hayward heeft goud in handen als ze zich de rauwe tekst van 'The Last Front' toe-eigent en er iets van maakt dat beter bij haar past. Met het tragische verscheiden van 'goede vriendin' Athena als autobiografisch detail in de marketingpraat eromheen. Het geeft June zelfs indirect een argument om als witte schrijfster te mogen schrijven over zulke Aziatische thematiek.

'Yellowface' (2023) is zoveel gelaagder door de postmoderne thema's die R.F. Kuang koppelt aan hete hangijzers als wit privilege en culturele toe-eigening. Over de hedendaagse balanceer-act tussen auteurschap, geleefde ervaringen en de collectieve hang naar authenticiteit. Over de onmogelijkheid van een auteur om diens dappere of kwetsbare zelf te zijn als cynische mechanismen als marktwerking en 'ophef du jour' bepalen hoe literatuur wordt benaderd. En over June's pijnlijke realisatie waarom Athena tijdens haar leven verhalen stal van anderen en van zichzelf een publieke persona maakte om mensen op afstand te houden. Hoe dieper June verstrikt raakt in haar eigen leugens, hoe scherper ze Athena's eenzaamheid ziet als mens die haar individualiteit probeerde te behouden. Iedere schrijver raakt verstikt in een overdaad aan gevoeligheden en meningen.