Waar bent u naar op zoek?

Wat een verrassend boek is De bibliotheek van geheime dromen van Michiko Aoyama. De meeste Japanse schrijvers weten de lezer te trakteren op een niet-alledaagse leeservaring en daarin blijft Aoyama zeker niet achter. In haar roman probeert ze een eigentijdse combinatie uit door vijf fictieverhalen te combineren met hoofdstukken die tegen non-fictie aanschurken, doorspekt van adviezen voor het leven. En dat alles op z’n Japans, dus subtiel, respectvol en fraai in zijn eenvoud. De vertaling is van Elbrich Fennema.

Aoyama heeft in Sydney gewerkt voor een Japanse krant en als redacteur voor een tijdschrift in Tokio. Tegenwoordig werkt ze als fulltime schrijfster. Haar boeken ontvingen meerdere literaire prijzen en De bibliotheek van geheime dromen behaalde de tweede plaats bij de Japanse Boekhandelsprijs in 2021.

Vijf geheel verschillende personages zijn op een kruispunt in hun leven aangekomen. Allemaal hebben ze een droom over het leven dat zij willen leiden, maar door diverse omstandigheden hebben ze er weinig van kunnen realiseren. Ze leven in het besef dat het anders had moeten zijn, dat ze de kansen gemist hebben om te doen wat zij werkelijk hadden gewild. Hun onvervulde wensen zorgen voor frustratie en ontevredenheid, het zoeken naar de antwoorden of oplossingen brengt ze op een dag in de bibliotheek van Hatori Community House. En daar ontmoeten ze de mysterieuze bibliothecaresse Sayuri Komachi.

Mevrouw Komachi stelt iedereen de cruciale vraag 'Waar bent u naar op zoek?' en daarmee bedoelt ze mogelijk iets anders mee dan een boek. Iedereen vertrekt met een kist vol door Komachi aanbevolen boeken, waarbij er één titel vreemd uitspringt en inclusief bonus – een handgemaakt voorwerp van mevrouw Komachi zelf. De combinatie van het boek en de bonus geeft de persoon in kwestie aanwijzingen in het oplossen van belangrijke vragen.

Het lijkt een beetje op een sprookje, men ontvangt een boek en een voorwerp en dingen in het leven vallen vanzelf op hun plaats. Zo simpel is het echter niet, de personages dienen eerst hun situatie te begrijpen en zelf actie te ondernemen. Zij moeten over hun schaduw leren stappen, angsten en blokkades overwinnen en moeilijke keuzes te maken. De vijf verhalen zijn subtiel onderling verbonden om te laten zien dat niemand een eiland is en dat menselijk contact belangrijk en bepalend is.

Soms vervalt Aoyama in iets te belerend, bijna educatief proza, wat bij een westerse lezer niet per se gunstig valt. Maar het is slechts marginaal en met de diepe, culturele verschillen in aanmerking genomen is dat acceptabel. De schrijfstijl van Aoyama is helder, afgewogen en met oog voor detail en kleine pittoreske, gelaagde tekeningen van personages en omstandigheden die er voor zorgen dat de lezer lang na het uitlezen van De bibliotheek van geheime dromen over het verhaal blijft nadenken.

Een elegant boek met de boodschap dat iedereen een poging kan wagen om het gedroomde leven te durven leven. En wat moet men daarvoor doen? Een gesprek aangaan met mevrouw Komachi en het pad volgen dat haar boekenkeuze vrij maakt. Of misschien maar eens heel diep in eigen hart kijken en de moed verzamelen om alle vermeende obstakels te overwinnen.