Het einde van een tijdperk?

Op de inauguratie dag van Donald Trump voor zijn tweede termijn als de president van USA, verscheen het boek van Merijn de Waal, De koning van Amerika.
Merijn de Waal is sinds 2006 werkzaam bij NRC, sinds 2017 als redacteur Amerika’s en is de auteur van inmiddels drie boeken, Spaanse sporen, Over de muur van Trump en De koning van Amerika. De Waal heeft als NRC verslaggever tientallen reportages over USA en Trump gemaakt.
In zijn laatste boek schetst hij een onberekenbare Trump als een man met vele gezichten die elkaar continu afwisselen. Het boek is verdeeld in 14 hoofdstukken met pakkende namen als o.a. De Oligarch, de Influencer, De Kwakzalver en Koning Donald.

De Waal probeert een stukje ontwikkeling en verandering van Trump en zijn naaste aanhang helder te maken voor de lezer, terwijl hij grotendeels gebruikmaakt van de feiten uit de reportages die hij eerder heeft geschreven. De belangrijkste conclusie die hij trekt is dat Trump een stuk beter voorbereid is op zijn tweede presidentschap. Hij is meer ervaren, wrokkig en belust op payback time richting iedereen die niet tot zijn aanhang behoort, of het nu de FBI ambtenaren zijn of de democratische functionarissen die het ooit gedurfd hadden om een andere mening te hebben. In zijn tweede termijn heeft Trump zich omringd met zijn controversiële aanhang die hij de hoogste posities toekent, zonder dat ze over nodige kennis of ervaring of soms gewoon gezond verstand moeten beschikken. De enige maatstaf die telt is dat ze de hand van de nieuwe koning van Amerika onvoorwaardelijk kussen. Trump komt duidelijk naar voren als een dictator, een nieuwerwetse Latijns-Amerikaanse caudillo, omringd door zijn vrienden, de miljardairs. Hij lijkt geheel zelfstandig enorm ingrijpende veranderingen te bedenken en uit te voeren, veranderingen met verregaande gevolgen voor Amerikaanse en wereldburgers.
Het zal interessant kunnen zijn om te zien wat (en of iets) gaat gebeuren wanneer de kiezers van Trump gaan beseffen dat ze gebruikt en misleid zijn en dat hun levensomstandigheden niet gaan verbeteren.
Wat de Waal niet vermeldt in zijn boek, is de mogelijke invloed van Project 2025, een initiatief van de Heritage Foundation, een ultra-conservatieve denktank die zich richt op het voorbereiden van een toekomstige conservatieve regering in de USA. Het project omvat een tal beleidsterreinen, van buitenlands beleid tot defensie, handelsbeleid en klimaatbeleid. Mogelijk heeft de schrijver dit onderwerp bewust weggelaten omdat hij zich wilde concentreren op het persoonlijke beeld van Trump, maar voor iedere aandachtige volger van de ontwikkelingen in USA moet het duidelijk zijn, dat achter het klaarliggen van honderden decreten en plannen toch een grotere kracht moet liggen dan de megalomane narcistische hersenen van een man.
De koning van Amerika is een informatief verhaal met weinig nieuwe feiten. Het beeld en de persoonlijkheid van Trump brengen weinig nieuwe inzichten. Het geheel komt iets te neutraal over, mogelijk doordat de schrijver niet al te veel persoonlijke meningen wil ventileren en slechts een afstandelijk journalistiek verslag van de vele (bekende) feiten doet. Daardoor ontbreekt het verhaal echter aan hartstocht en bezieling en komt Trump uiteindelijk vlak en levenloos over.