Liefde, mysterie, uitbuiting en moord, verbluffend mooi!
Alice Hoffman heeft Het museum van zonderlinge zaken gesitueerd tussen twee grote branden in New York in het jaar 1911: de brand in de Triangle-overhemdenfabriek en de brand in Dreamland op Coney Island. De eerste brand is van grote invloed op het handelen en denken van de mannelijke held van het verhaal, Ezekiel ‘Eddy’ Cohen. De tweede brand legt in de as wat nog over is van het leven van de vrouwelijke heldin, Coralie Sardie, ofwel de menselijke vis, de enige levende zeemeermin in New York.
Het verhaal vol wonderlijke schepselen die in hun abnormaliteit aandoenlijk en aantrekkelijk zijn is veel meer dan een liefdesverhaal alleen. In de handen van een onervaren vertolker was zoveel buitenissigs gauw tot een karikatuur verworden, maar de ervaren en gevoelige pen van Alice Hoffman, evenals haar verfijnde en erudiete taalgebruik, verwijzingen naar de grote literaire werken, historische nauwkeurigheid en vooral haar menselijke betrokkenheid en warmte, maken Het museum van zonderlinge zaken tot een exquise leeservaring.
De ik-verteller en de verteller in derde persoon wisselen elkaar af en zo wisselt ook het personage: een deel van het verhaalt wordt verteld door en over Coralie, het andere deel door en over Eddy. Dat is in het begin even wennen, maar al snel leert de lezer dit dubbele, originele inzicht in de gedachtewereld van beide protagonisten te waarderen.
Diep ontroerend is het levensverhaal van Eddy, een Joods jongetje dat met zijn vader op de vlucht slaat voor de Oekraïense ‘pogrom’ op Joden, terwijl zijn moeder reddeloos in het brandende dorp achterblijft.
"Ik huilde toen we van huis wegliepen, want ik was jong en het bos was donker en ik was bang….Een man en een jongen met zwarte jassen en hoeden, versleten schoenen, gescheurde en ongewassen overhemden, allebei verdwaald en onzeker over wat er voor ons lag…Toen de duisternis inviel, zei mijn vader dat ik mijn ogen dicht moest doen en moest dromen, want in mijn dromen zal ik een ander wereld treffen en in mijn wakkere leven zou ik algauw ook zo’n wereld treffen, ver van het bos dat we kenden, ver van de grasvelden waar mijn moeder weer in bloei stond."
Eddy komt met zijn vader aan in New York, waar ze werk vinden als kleermakers en kennis maken met de ongelooflijke uitbuiting en armoede van de fabrieksarbeiders. Een incident met de kinderen van de fabrikant doet in Eddy een sociaal bewustzijn en een politieke keuze ontvlammen die zijn vader nooit zal kennen. Dit bepaalt in hoge mate de weg die hij als volwassen man zal bewandelen. Maar andere mensen zijn ook van grote invloed op Eddy: fotograaf Moses Levy, die Eddy laat zien dat er vele schakeringen bestaan tussen wit en zwart en hem een fotograaf leert te zijn, tovenaar Hochman die Eddy leert vermiste personen op te sporen en kluizenaar Beck die Eddy leert dat liefde, hoe ze ook eindigt, nooit te betreuren is: "Vraag je me nu of ik beter af was geweest als ik mijn vrouw nooit had ontmoet, nooit met haar was getrouwd, haar nooit was verloren? Ik zal je dit vertellen: een dag met haar was beter dan een leven zonder haar."
Heel anders loopt het leven van Coralie. Geboren met een afwijking leeft zij in het museum van zonderlinge zaken als een van de attracties, de zeemeermin die de kijkers vermaakt achter de glazen wanden van een groot bassin. Haar vader, eigenaar van het museum, dwingt haar naarmate de zaken slechter lopen en de concurrentie van nieuwe pretparken bedreigender wordt, tot steeds gevaarlijkere stunten en schroomt niet haar seksueel te laten molesteren. Coralie heeft een vrije, onafhankelijke natuur en hoezeer haar vader haar ook overheerst, de dag waarop zij in opstand komt, nadert.
En dan is er een moord en een waanzinnig zakelijk bedrog die alles in de stroomversnelling zetten. In een geweldige apotheose van liefde, verdriet, geweld, opoffering en een alles verzengende vlammenzee eindigt de oude en begint een nieuw leven.
Alice Hoffman is een meesterverteller, haar vertellingen zijn realistisch met een vleugje magie en een groot gevoel voor schoonheid. De van een afstand beschreven brand in de overhemdenfabriek, gezien door ogen van jonge Eddy, is een van de mooiste ooit:
"…maar het was voor velen al te laat, want het vuur zwol aan tot een vlammenzee. Meisjes sprongen uit de ramen van de achtste verdieping, ….sommigen sprongen met hun ogen dicht, bij anderen stond het haar en kleding al in brand. Aanvankelijk leken de meisjes net vogels. Felgekleurde kardinalen, spierwitte duiven, zwierige troepialen in jassen met fluwelen kragen. Maar zodra ze op de grond neerstortten, werd de afschuwelijke waarheid duidelijk. Hun lichamen waren gebroken, te pletter geslagen, onder de ogen van iedereen die hulpeloos toekeek."
Het museum van zonderlinge zaken blijft fascineren door een rij geweldige, stuk voor stuk gedetailleerd neergezette personages, door de fijngevoelige psychologie van daden en motivatie van de hoofdpersonen, de bruisende sfeer van New York, een metropool in wording, ontroerende portretten van dieren en een bizarre droomachtige wereld waarin alles mogelijk is. En dat alles zonder vals sentiment of goedkope op emotie van de lezer berekende effecten. Een echte schrijfster, een prachtig boek.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Kamila Straatsburg
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
