Deprimerend, maar echt en krachtig
Jeanine de Vries heeft gestudeerd aan de School voor Journalistiek in Ede en jaren gewerkt als journalist en freelance tekstschrijver. In 2015 debuteerde ze met de verhalenbundel Het kerstpakket en inmiddels heeft ze een aardig rijtje boeken op haar naam staan. Haar laatste boek is Het rupsenhuis, het verhaal van Joodse Jael – een vrouw die door haar man gedwongen wordt haar huis en de stad waar ze zielsveel van houdt te verlaten en een nieuw bestaan op te bouwen in het ongastvrije Franeker van 18e eeuw.
'Vuil, ziektes, armoede en voortdurende uitbuiting van de zwakkeren wordt beschreven met een nauwkeurigheid die de maag van de lezer doet omdraaien.' – Recensent Kamila
Het intrigerende aan het verhaal is dat Jael verbonden is aan Maria Sibylla Merian, een sterke en zelfstandige vrouw die haar dromen verkoos boven het keurslijf van tradities en de beperkingen die haar opgelegd werden, door haar huwelijk en het simpele feit dat ze een vrouw was in een tijd die vrouwen zeer ongunstig gezind was. Merian is de geschiedenis ingegaan als een kunstenares die insecten, planten en exotische bloemen tekende. In haar tekeningen heeft zij als eerste vastgelegd hoe een rups verandert in een vlinder. Op de voor die tijd vergevorderde leeftijd van vijftig is ze afgereisd naar Suriname op zoek naar een zeldzame soort vlinder.
Jael werkt in Het rupsenhuis bij Maria Sibylla Merian in haar atelier in Amsterdam, en is net als zij gefascineerd door de schoonheid van de verandering die plaatsvindt bij transformatie van een rups naar een vlinder. De man van Jael, een zwakke mislukkeling die door gokschulden in de problemen komt, ontvlucht zijn schuldeisers door hals over kop Amsterdam te verlaten en te vertrekken naar Franeker. Jael is doodongelukkig door het verlies van haar stad, haar huis en haar werk in het atelier van Maria Sibylla Merian. Franeker is geen stad waar Joden warm ontvangen worden en ook een Joodse gemeenschap bestaat er helemaal niet, in tegenstelling tot in Mokum. Jael en haar man proberen dan ook hun Joods-zijn dan ook te verbergen.
In de achttiende eeuw is het in Franeker voor vrouwen een stuk onvriendelijker dan in Amsterdam, waar de vooruitgang, handel, diverse religieuze overtuigingen en de vrijgevochten kosmopolitische inborst van een grote stad meer mogelijkheden geeft aan iedereen, inclusief vrouwen. De Vries heeft zorgvuldig en overtuigend onderzoek gedaan naar de periode die zij beschrijft in Het rupsenhuis. Het resultaat is een verrassend deprimerend beeld van een maatschappij waarin de vrouw eigendom is van de man, die haar ongeveer alles kan ontnemen wat hem belieft. Jael wordt dan ook gebruikt en misbruikt als kokkin, poetsvrouw en verpleegster voor haar man – zonder rechten, zonder weerwoord, zonder eigen geld en zonder kansen. Als ze zich probeert te verzetten, kan ze rekenen op een pak slaag.
De lezer wordt in de weerzinwekkende realiteit van een kleine plaats getrokken, met een bekrompen, roddelende, liegende en hatelijke gemeenschap waarin 'de gereformeerden' het voor het zeggen hebben en andere geloofsuitingen doodgezwegen, genegeerd of gehaat zijn. Vuil, ziektes, armoede en voortdurende uitbuiting van de zwakkeren wordt beschreven met een nauwkeurigheid die de maag van de lezer doet omdraaien. Iedereen is een leugenaar en iedereen volgt uitsluitend zijn eigen en geen ander belang.
Het verhaal zelf is beslist niet ingewikkeld en kan zich simpel samenvatten: Jael probeert uit man en macht Franeker te verlaten en op een schip te komen die over de Zuiderzee terugvaart naar Amsterdam. Telkens wordt het haar onmogelijk gemaakt en telkens probeert ze dat wanhopig en hardnekkig weer. Ze is vastberaden en soms een beetje naïef, maar in elk geval een vechter en een doorzetter en de lezer blijft voor haar duimen.
Het rupsenhuis is geen vrolijk verhaal, bijna alles is grauw, vuil, triest en hopeloos, behalve de kracht van een vrouw die uit alle macht en met alle beschikbare middelen probeert een heel klein stukje van haar eigen bescheiden droom terug te krijgen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Kamila Straatsburg
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
