Prachtig verhaal, vol humor, kracht en levenslust

Soms is een debuut zo goed dat de lezer na het laatste woord gelezen te hebben al verslaafd snakt naar meer. Het verborgen leven van Euridice Gusmao is zo’n debuut: een fantastisch verhaal, strak en gecontroleerd verteld door Martha Batalha en weergaloos, met gevoel voor droog understatement, vertaald door Kitty Pouwels. Een juweel van een boek.  

Maak kennis met Euridice Gusmao, een intelligent, begaafd, gevoelig wezen, gevangen in het patriarchale milieu van Rio de Janeiro in de jaren veertig. Gelijke rechten voor man en vrouw zijn ver te zoeken. De vrouw dient een, bij voorkeur mooi, aanhangsel te zijn aan de arm van een grote, sterke, alleswetende man, de kostwinner. Verder dient de vrouw maagdelijk het huwelijk te betreden, haar mond te houden en te gehoorzamen. Als beloning krijgt ze een fornuis, mooie kleren en een bosje kinderen. Een simpel, voor alle betrokkenen duidelijk te overzien concept. Maar wat als de vrouw zo intelligent en begaafd is dat ze vanuit haar keuken in staat kan zijn een middelgroot concern te besturen? Wat als ze zo allround getalenteerd is dat ze zou kunnen uitblinken als chef-kok, maar ook als couturier?  

Euridice heeft vele talenten en een onrust die haar aanspoort om ze te gebruiken. Maar het ontbreekt haar aan een rolmodel en aan de kennis van de haar omringende wereld, waardoor zij zich keer op keer terecht laat wijzen door haar beperkte echtgenoot. Ze is te jong en te onervaren om de banden te verbreken die haar lamleggen. Elke dag weer, al vanuit haar kinderjaren, wint het Deel van Euridice Dat Niet Wilde Dat Euridice Euridice Was, meer terrein. Zal zij zich, met het toenemen van de jaren, kunnen bevrijden? Of vindt ze niet meer de kracht om te zijn wat ze echt wil zijn?   Samen met die van Euridice volgt de lezer de lotgevallen van haar zuster, de beeldschone Guida. Haar leven wordt gestuurd door haar uiterlijk en een groot verlangen naar de liefde, maar vooral door een onverzettelijke kracht om te overleven. De levens van beide zussen zijn onlosmakelijk verbonden, hun eigenschappen vullen elkaar aan en hun verworven wijsheid en ervaring zullen ze de juiste weg wijzen. Of niet?  

Dit boek is een ode aan vrouwen en aan hun levens. Een ode aan dappere, intelligente, sterke vrouwen die bij tegenspoed de mouwen opstropen en het gevecht aangaan met alle middelen die ze tot hun beschikking hebben. Prachtige, nuchtere karakters staan op van de bladzijden om voor altijd te blijven stralen aan de literaire hemel: Euridice en haar voor eeuwig verongelijkte echtgenoot Antenor, Guida en haar grote liefde, de rijke nietsnut Marco, ex-prostituee Filomena, de buurtroddelaarster Zelia, de ouders van de gezusters, dona Ana en seu Miguel, de dichteres Maria Rita. De wijk waar Euridice een belangrijk deel van haar leven woont is ook bevolkt door interessante mensen, beschreven op een geweldig droge manier met een flinke portie humor:  

“Margarida was weduwe en zeer gelukkig, want God had haar man weggenomen maar het pensioen aan haar gelaten, en wat een opluchting dat het niet omgekeerd was.”

“Plinio zat in zijn hoekje en gaf geen antwoord. Hij was getroffen door de kwaal die zo veel mannen na een paar jaar huwelijk treft: het grote zwijgen. Na hun koperen bruiloft bleef het aantal lettergrepen dat uit zijn mond kwam zelfs achter bij het aantal boeren.”

Elke zin in het boek van Martha Batalha is afgewogen en vol betekenis, nodigt uit en dwingt de lezer om na te denken, zich te verdiepen, te gaan voelen, mee te leven. En is dat niet precies wat een goed boek teweeg moet brengen?