Hilarisch en ontroerend, een verhaal om niet te vergeten

In 1929 schreef de Italiaanse schrijver Alberto Moravia (1907-1990) zijn controversiële roman De onverschilligen, waarin hij een emotioneel uitgehold gezin voorstelde, niet meer in staat tot compassie of gevoel, slechts bezig met krachteloos voortbestaan, leeg en gedoemd als het burgerlijk milieu welke zij vertegenwoordigen.

Iets in de nieuwe roman van Patty Stenger, Vintage, deed direct vanaf het begin, een lang vervlogen herinnering aan De onverschilligen herleven. Haar losse, aansprekende manier van schrijven, beheerst en origineel taalgebruik, het zorgvuldig, laag voor laag opbouwen van personages en een bepaalde mate van uitzichtloosheid, maken het geheel origineel en boeiend. Beschadigde mensen in een vijandelijke wereld, aangestuurd door verkeerde keuzes, verkeerde prioriteiten, angsten en schaamte, in heden en verleden.

Patty Stenger heeft een lange weg afgelegd vanaf 2014 en haar debuut Zuidas. Dit debuut bevat een vermakelijk verhaal over de getalenteerde maar naïeve Alice Bloemberg die vanuit de provincie carrière komt maken in het bankwezen in de grote stad. Heerlijk leesbaar, maar met een hoog chicklit gehalte en niet te vergelijken met een roman als Vintage, met de complexe personages van Cecile Zwaan en haar kleur- en probleemrijke familie.

Cecile heeft een toonaangevende designwinkel met meubelen, een voortzetting van een door haar grootouders opgerichte meubelwinkel. Cecile, eigenlijk een illustratrice met groot talent, heeft gevoel voor Dutch Design en trendy meubelen, waardoor ze zeer succesvol is geweest, maar mist nu de aansluiting met de laatste ontwikkelingen en dan vooral digitaal. Daardoor belandt ze zakelijk in een impasse. Haar zoon Jord staat na een aantal mislukte studie- en werkprojecten te popelen om de winkel over te nemen, waartegen Cecile zich verzet. Haar dochter Juul leeft al geruime tijd in Hengelo in een relatie die door Cecile als ver beneden haar stand wordt ervaren.

Na het overlijden van de moeder van Cecile leeft haar vader Anton alleen in zijn huis in Spanje. De contacten onderling zijn minimaal. Daar komt op een abrupte wijze verandering in wanneer Anton bij een onfortuinlijke val zijn heup breekt en hulp nodig heeft. Eerst komt Juul in Spanje aan, op de voet gevolgd door Cecile, die vooral adequaat, doeltreffend en planmatig probeert op te treden, als de krachtige succesvolle vrouw die ze meent te zijn. In Amsterdam maakt Jord van de gelegenheid gebruik om meer invloed in de winkel te krijgen en iedereen – niet op de laatste plaats zichzelf- te bewijzen dat hij een succesvolle ondernemer kan zijn.

Tijdens een moeizaam maar ook hilarische terugtocht van Spanje naar Amsterdam lijkt er volop gelegenheid voor Cecile, Anton en Juul om dichter tot elkaar te komen, geen van allen heeft echter het vermogen om elkaar echt te zien en helpen. Ze glijden allemaal langs elkaar, volop in beslag genomen door eigen zorgen, niet in staat om uit het harnas van verkeerde opvattingen te stappen. Na terugkeer in Amsterdam gaat alles in een versneld tempo achteruit en stapelen de problemen zich op. Opa Anton begint te dementeren en zijn verwarde heden en verleden maken bij Cecile herinneringen los die zij meende te zijn kwijtgeraakt. En dan blijkt er nog een naar geheim verborgen te zijn in het familie verleden.

Het zorgvuldig opgebouwde bestaan van Cecile begint als los zand door haar vingers te glippen. Dingen waar ze van hield, de levensstijl waar ze om gaf, alles dreigt weggevaagd te worden in een tsunami van onbegrip, schaamte, verlies, angst, tegenvallers en het onvermogen tot een echt contact. Een mijlpaal in het leven van de familie Zwaan. Gaan ze het redden of valt het gezin compleet uit elkaar? Zullen ze iets vinden wat ze weer aan elkaar verbindt? Wanneer de laatste familiewaarden verdwijnen, kunnen de sterksten misschien gelouterd verdergaan.

Patty Stenger weet de lezer tot de laatste pagina te boeien met dit familieverhaal, vol met levensechte dialogen en herkenbare dilemma’s. Het is grappig, met leuke taalvondsten zoals “vaalluik”, ontroerend en confronterend. Een absolute aanrader, een boek waarover men nog lang nadat het gelezen is, na kan denken.