Klinkt bizar, leest fantastisch
Als je opgroeit, verdwijnt er een belangrijk perspectief uit de boeken die je leest: de dieren houden op met praten. Hoe ouder je wordt, des te minder vaak komt het voor dat een boek geschreven is vanuit het perspectief van een dier. Je hebt Animal Farm en The Call of the Wild, en dan houdt het wel zo’n beetje op. En dat terwijl je als kind bijna niets anders las – Rupsje Nooitgenoeg, Charlottes Web, Donald Duck, de verhalen van Toon Tellegen… Een boek over dieren is een boek voor kinderen, lijkt het. Klinkt daarom het idee achter Laline Paulls De bijen zo ongebruikelijk?
Paull heeft namelijk een boek geschreven vanuit het perspectief van een bij. Het idee achter het boek klinkt bijna als een Disney/Pixarfilm: Flora 717 blijkt bij haar geboorte een bijzonder getalenteerde bij te zijn, en hoewel ze geboren wordt als schoonmaakster, mag ze uiteindelijk zelfs bij de bijenkoningin op audiëntie komen en haar verhalen vertellen. Het boek zelf, verrassend genoeg, leest eerder als Aldous Huxleys Heerlijke nieuwe wereld. Flora’s verhoogde status is namelijk een grote uitzondering in deze bijenwereld, waarin iedereen haar taak heeft en afwijkingen worden bestraft met de dood.
De bijen is een erg spannend boek, en voor iemand die weinig van bijen weet, enorm informatief. Paull geeft een unieke en meeslepende inkijk in het leven van bijen, waardoor je totaal anders naar de natuur gaat kijken. Het nest waarin Flora leeft, dat onbegrijpelijk genoeg in de Nederlandse vertaling een “huif” wordt genoemd (een kromme vertaling van “beehive”, dus), is een tirannieke, afschuwelijk dictatoriale samenleving als je het bekijkt vanuit een menselijk perspectief. Maar ja, tegelijkertijd is dit dus een volkomen natuurlijke manier van samenleven die al zo’n zestig miljoen jaar succesvol is. Dit leidt tot lastige morele dilemma’s: als een verminkte bij wordt gedood en opgeruimd na de geboorte, klinkt dit onmenselijk. Een dergelijke mening neerzetten wordt alleen een stuk lastiger op het moment dat je je weer beseft dat dit bijen zijn. De bijen die Paull neerzet, zijn namelijk erg overtuigend gepersonifieerd: het ene moment zie je onmiskenbaar een woeste zwerm bijen een wesp aanvallen, het andere moment zie je een erg menselijke groep jonge mannen zich uitsloven om bij de vrouwen in de smaak te vallen.
Het is verbazingwekkend hoeveel er bekend is over bijen, en hoeveel van die kennis in dit boek op een onopvallende manier wordt doorgegeven: over de darrenslacht, het vinden van nieuwe voedselbronnen, en de invloed van menselijk handelen op het leven van bijen. Het is gek dat er in een samenleving zo strikt als die van Flora’s ‘huif’ een mogelijkheid bestaat voor Flora om verschillende taken op zich te nemen, maar daardoor krijgt de lezer natuurlijk wel de hele gang van zaken in een bijennest te zien. Daarom is het wel jammer dat de voortplanting van vrouwelijke bijen, toch één van de belangrijkste momenten van het boek, in de natuur niet zo had kunnen voorkomen als Paull beschrijft. En – steekt daar nou een bij een ander zonder eraan te overlijden?
Wie iets wil leren zonder het idee te hebben daar actief mee bezig te zijn, moet dit boek lezen. Het is een aanrader voor iedereen die de alarmerende berichten over bijensterfte heeft gehoord en er verontrust over is. Degene die ervoor open staat, kijkt met een totaal andere blik naar bijen na het lezen van dit boek. Maar eens wat geurende bloemen planten, na de winter.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Kanta
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
