Lezersrecensie
Het blijft prachtig
40 jaar heeft dit boek, dat ik op mijn 20e las, braaf in mijn boekenkast gestaan. Destijds maakte het al een enorme indruk op me, het is een boek dat je vormt en bijblijft. Net als Hadrianus Gedenkschriften overigens. Yourcenar is een fijne schrijfster. Hoewel uitgebreid vertellend is er geen woord overbodig. Het is geen gemakkelijk boek, je moet moeite doen om de gedachten van Zeno te volgen en wel wat bekend zijn met politiek/religie en de kunsten van de 16e eeuw.
In het nawoord wordt (mij) duidelijk dat Yourcenar het boek met horten en stoten geschreven heeft, steeds na uitgebreide research van de gebeurtenissen in Vlaanderen in de 16e eeuw. Zeno is een fictief persoon, de meeste mensen om hem heen niet. Yourcenar haalt anecdotes aan waarvan je denkt dat ze verzonnen zijn; zijn ze niet. Bizar en wreed en dom, maar waar gebeurd.
De weerzin tegen de mensheid lijkt modern, de teksten uit bijvoorbeeld de ‘Groteske Profetieën’, een van de boeken die Zeno schreef, zijn gebaseerd op teksten uit processen tegen geleerden uit de 16e eeuw. Vaak dacht ik bij het herlezen (anno 2024, ouder en wijzer ;-)) dat een tekst uit een hedendaags boek of krant, kwam omdat men in de 16e eeuw niet zo ‘werelds’ zou denken. Niets is minder waar. De mensheid is in 500 jaar niets opgeschoten en Yourcenar heeft dat schitterend verwoord:
Zeno wordt beschuldigd van ketterij/atheïsme etc. Hij heeft fantasieën beschreven (oa. gebaseerd op Leonardo da Vinci) van machines die kunnen vliegen en onder water kunnen varen. Hij zegt er over:
‘…deze hersenschimmen zullen werkelijkheid worden zodra de mens zich er in ernst op gaat toeleggen zoals op het bouwen van zijn Louvres en zijn kathedralen. Hij zal uit de hemel neerdalen, de Koning der Verschrikkingen, met zijn legers van sprinkhanen en zijn spelen van dood en verderf… O, onbarmhartig dier! Niets zal overblijven op de aarde, onder de aarde of in het water dat niet wordt vervolgd, gehavend of vernietigd… Open u, oneindige afgrond, en verzwelg zolang het nog tijd is dit losgeslagen ras…’
Een boodschap die de huidige machthebbers nog steeds niet graag horen…
In het nawoord wordt (mij) duidelijk dat Yourcenar het boek met horten en stoten geschreven heeft, steeds na uitgebreide research van de gebeurtenissen in Vlaanderen in de 16e eeuw. Zeno is een fictief persoon, de meeste mensen om hem heen niet. Yourcenar haalt anecdotes aan waarvan je denkt dat ze verzonnen zijn; zijn ze niet. Bizar en wreed en dom, maar waar gebeurd.
De weerzin tegen de mensheid lijkt modern, de teksten uit bijvoorbeeld de ‘Groteske Profetieën’, een van de boeken die Zeno schreef, zijn gebaseerd op teksten uit processen tegen geleerden uit de 16e eeuw. Vaak dacht ik bij het herlezen (anno 2024, ouder en wijzer ;-)) dat een tekst uit een hedendaags boek of krant, kwam omdat men in de 16e eeuw niet zo ‘werelds’ zou denken. Niets is minder waar. De mensheid is in 500 jaar niets opgeschoten en Yourcenar heeft dat schitterend verwoord:
Zeno wordt beschuldigd van ketterij/atheïsme etc. Hij heeft fantasieën beschreven (oa. gebaseerd op Leonardo da Vinci) van machines die kunnen vliegen en onder water kunnen varen. Hij zegt er over:
‘…deze hersenschimmen zullen werkelijkheid worden zodra de mens zich er in ernst op gaat toeleggen zoals op het bouwen van zijn Louvres en zijn kathedralen. Hij zal uit de hemel neerdalen, de Koning der Verschrikkingen, met zijn legers van sprinkhanen en zijn spelen van dood en verderf… O, onbarmhartig dier! Niets zal overblijven op de aarde, onder de aarde of in het water dat niet wordt vervolgd, gehavend of vernietigd… Open u, oneindige afgrond, en verzwelg zolang het nog tijd is dit losgeslagen ras…’
Een boodschap die de huidige machthebbers nog steeds niet graag horen…
2
Reageer op deze recensie
