Verdrietig verwerkingsverslag

Carry Slee kent iedereen natuurlijk van haar succesvolle jeugdboeken, Spijt is al jarenlang een klassieker die door veel jongeren gelezen wordt. Haar boeken voor volwassenen zijn minder bekend, maar aan die relatieve onbekendheid komt met Zijn jongen nu een einde. Lovende woorden van onder anderen Özcan Akyol en veel media-aandacht zorgden ervoor dat de titel niet onopgemerkt bleef. Dat is terecht: Slee sleept je mee in deze verwerking van haar eigen jeugd.

Het boek start met het moment waarop de ik-figuur (Slee) van haar moeder te horen krijgt dat haar vader dood is. Ze stapt meteen in de auto om naar haar ouders te gaan, maar twijfelt oprecht aan het verhaal van haar moeder. Deze blijkt al jaren psychische hulp nodig te hebben tegen suïcidale gedachten, wanen en depressies. In het verhaal dat volgt, bedient Slee de lezer met twee sporen die – met uitzondering van de proloog – door de vormgeving helder van elkaar te onderscheiden zijn.

In de cursief gedrukte delen volg je Slee in het heden. Je leest hoe ze naar het huis van haar ouders rijdt. Daar zal ze erachter komen of haar vader overleden is. Tijdens de ontwikkelingen daar is er nog een andere heftige ontknoping die haar jeugd in een volkomen ander daglicht plaatst. Ze wordt gedwongen het beeld van haar ouders te evalueren.

De niet-cursieve delen behandelen op realistische en gedetailleerde wijze de jeugd. Je ontdekt dat Slee opgroeide in een gezin waarin van stabiliteit weinig sprake was. Dat heeft allereerst te maken met de moederfiguur in het verhaal: zij is instabiel en voortdurend boos op haar man. De vader levert ook problemen op. Hij heeft met zijn twee dochters geen gezonde relatie: de oudste zus hemelt hij dusdanig op dat je je al snel afvraagt of er sprake is van grensoverschrijdend gedrag en de jongste zus (Slee) beschouwt hij als een jongen.

Deze laatste keuze zorgt voor een voortdurend schuldgevoel van de ik-figuur ten opzichte van haar vader. Aan de ene kant wil ze hem graag gelukkig maken door daadwerkelijk een zoon voor hem te zijn en aan de andere kant wil ze haar eigen weg vinden. Bovendien maken haar ouders regelmatig ruzie over de opvoedstijl van haar vader, waardoor de ik-figuur zich nog schuldiger voelt. Daardoor is er sprake van gemengde emoties die de auteur op indringende wijze weergeeft.

Deze verscheidenheid van emoties zijn goed zichtbaar in het taalgebruik. Zo opent het verhaal op een volwassen toon: 'Iedereen kon doodgaan, maar mijn vader niet. "Slee heeft het eeuwige leven," zei hij altijd. Natuurlijk wist ik dat het onzin was. Mijn vader dood? Zomaar plotseling?' Maar deze toon wisselt af met een liefdevolle toon die duidelijk vanuit een kinderlijker perspectief is geschreven. Bijvoorbeeld:

'Wat zal papa een lol hebben als hij straks ziet dat ik helemaal voor niks naar Amsterdam ben gereden.'

Het bijzondere is dat Slee het boek met compassie schrijft. Zelfs er heel bizarre reacties zijn, zoals de dagen dat Slee in het heden bij haar moeder is, blijft de toon van het verhaal bijna altijd sympathiek voor alle personages. Daardoor ervaar je als lezer verdriet voor alle betrokkenen, in het bijzonder voor de hoofdpersoon. Je blijft dicht bij Slee en het verhaal.

Ook is het knap dat de auteur op drie lagen spanning creëert waardoor je verder wilt lezen. De flashbacks uit haar jeugd zijn soms dusdanig heftig dat je wilt weten hoe het afloopt, de scènes in het heden leiden naar het antwoord op de vraag of haar vader dood is, en als laatste is er sprake van een ontknoping die weer tot nieuwe vragen leidt. De lezer blijft daardoor zowel op verhaalniveau als emotioneel niveau aangehaakt.

Daarmee presenteert Slee een indringend verhaal dat vooral leest als een verwerkingsproces. Het is jammer dat een cruciale fase tegen het einde van het boek relatief sneller wordt behandeld. Juist deze periode waarin Slee haar eigen identiteit probeert te vinden, is interessant. De details die de eerdere delen realistisch maakten, ontbreken hier soms, waardoor je als lezer meer in vogelvlucht meekijkt. Maar wellicht bewaart Carry Slee die materie voor een volgend mooi boek.