Nieuwe inzichten over het zesde zintuig

Het boek heeft de mooi allitererende titel De zeven zintuigen met als ondertitel over waarnemen en onwaarnemen. De titel roept meteen vragen op: we hebben het toch altijd over zes zintuigen, waarvan één zintuig er al een beetje buiten valt? De schrijfster Iris Sommer legt het uit, maar dan zijn we al helemaal aan het einde van het boek. In het dagelijks leven houdt Sommer zich als psychiater en neurowetenschapper bezig met hallucinaties. Vandaar de ondertitel, omdat iedereen wel eens ‘onwaarnemingen’ doet en zij legt het uit.
Ze beschrijft haar reis naar Mumbai in India, samen met haar dochter, een land bij uitstek om echte waarnemingen te doen en ze begint met de reuk, het oerzintuig. Telkens begint zij met een hoofdstuk over India waarbij ze waarnemingen van één zintuig beschrijft, gevolgd door een hoofdstuk hoe het zintuig ‘technisch’ in elkaar zit. Zo volgen ook hoofdstukken over smaak, zien, voelen en horen. Wat mij betreft een feest om te lezen, de geuren, kleuren en geluiden van India.
Dan volgt het hoofdstuk over intuïtie, het zesde zintuig, waarbij ze een uiterst interessante uiteenzetting doet over ‘systeem’ 1 en systeem 2 in ons denken, gebaseerd op de theorie van Daniel Kahneman. Systeem 1 is volgens hem een voortdurend denken en plannen maken op de achtergrond. “Het activeert heel snel en volautomatisch jouw unieke bijpassende netwerk wanneer je iets waarneemt en geeft je alle eerdere dingen die jij geassocieerd hebt met een bepaal land of ding, persoon of weekdag.”
Dan is er systeem 2: denken met aandacht, wat veel meer moeite kost, waarbij onze denkcapaciteit optimaal wordt gebruikt.Sommer vindt dan ook dat ‘intuïtie” of voorgevoel meer een kwestie van weten dan van voelen is, voortkomend uit denksysteem 1.
Ze maakt inzichtelijk hoe vooroordelen bij ons allemaal ingebakken zitten doordat systeem 1 altijd en overal zijn werk doet. Of we daarop varen, is wat ons al of niet populist maakt. Je kunt je voorgevoel, je onderbuikgevoel, je intuïtie bijsturen en moeten daarvoor systeem 2 inzetten. Dat kost aandacht en dus moeite.
Tenslotte beschrijft Sommer het ‘zevende zintuig; : het evenwichtsorgaan. Er volgt een heel technische uiteenzetting waar dit uit bestaat. Duidelijk wordt wel dat het een heel belangrijk zintuig is dat veel ellende kan veroorzaken als het niet goed werkt: bijvoorbeeld ‘vertigo’: draaiduizeligheid.
Ik vind het vier sterren waard, omdat het prettig geschreven is het mij nieuwe inzichten verschafte over onder andere onze denksystemen en over het belang van het evenwichtszintuig. Ik heb niet de volle 5 sterren gegeven omdat de hoofdstukken waarin de zintuigen uitgelegd worden, me iets te technisch zijn.