De absurde dwang van sociale (kleur)codes
Dorothy West (1907-1998) behoort tot The Harlem Renaissance, een culturele beweging die tijdens de eerste helft van de twintigste eeuw in New York een artistieke doorbraak van Afro-Amerikaanse kunst en literatuur bewerkstelligt. Ze ontvangt lofbetuigingen voor The Living is Easy (1948), een roman over een zwarte vrouw en haar pogingen de sociale ladder te beklimmen. Daarna raakt ze in de vergetelheid, hoewel ze korte verhalen, essays en journalistieke stukken blijft publiceren in lokale bladen. Op 88-jarige leeftijd maakt de auteur een verrassende comeback met The Wedding (1995). Vijfentwintig jaar na haar overlijden is deze bestseller eindelijk beschikbaar in het Nederlands. Anne Helmers-Dieleman stond in voor de vertaling.
'Zodra de (melo)dramatische finale in zicht komt, heeft West de lezer ondergedompeld in de gelaagde mechanismen die een rol spelen bij identiteitsvorming en uitsluiting.' – recensent Karla
1953. Op Martha's Vineyard, een eiland bij de kust van Massachusetts, bevindt zich een parkje met aanpalende vakantiehuizen dat bekendstaat als het Ovaal. Welgestelde gezinnen uit de zwarte gemeenschap brengen er hun vakanties door. In het indrukwekkendste landhuis zijn noeste voorbereidingen aan de gang voor een bruiloft. Shelby, de jongste telg uit de prestigieuze doktersfamilie Coles, gaat trouwen met een witte jazzmuzikant. Haar partnerkeuze valt niet bepaald in de smaak en dat zorgt voor spanningen.
West neemt een duik in de geschiedenis, zodat de lezer begrijpt wat hier op het spel staat. De familiekroniek omspant de lotgevallen van twee keer vier generaties. Om het kluwen aan personages en tijdslijnen te ontwarren, is het schema, vooraan in het boek, een welkom hulpmiddel. Langs moederskant start de stamboom bij Gram, de 98-jarige witte overgrootmoeder van Shelby. Zij verliest bij de afschaffing van de slavernij in 1865 haar privileges en tot overmaat van ramp, trouwt haar dochter in het geniep met een slavenzoon. Gelukkig is haar kleindochter gezegend met een huidskleur die licht genoeg is, om voor wit door te kunnen gaan. Dankzij de keuze van haar achterkleindochter Shelby om met een 'echte' witte man te trouwen, wordt het bloed van de familie hopelijk, stukje bij beetje, terug witgewassen.
De stamvader langs vaderskant is Preacher Coles, een weggelopen slaaf begiftigd met wit bloed, omdat een slavenhouder na de aankoop van zijn moeder 'met goddelijk recht haar maagdenvlies doorstak'. Vergeleken hierbij lijkt de historie van Preachers toekomstige vrouw op een sprookje. Dit 'boternoten meisje' is de welkome dochter van een oude meester en zijn geliefde, 'zo zwart als ebbenhout'.
Vol wilskracht en doorzettingsvermogen zet deze eerste generatie pioniers de lijnen uit. De breuklijn tussen Noord en Zuid fungeert als een nadrukkelijk decor. Ze hebben de roeping om mensen te helen, maar huidskleur is de belangrijkste graadmeter van deugdzaamheid. Dat verklaart de eindeloze aaneenschakeling van lichtbruine tinten, waarmee de auteur haar personages introduceert. Hiermee benadrukt ze hoezeer subtiele kleurnuances hun identiteit definiëren, terwijl het verschil tussen nootbruin, honingkleurig, koperbruin of goudkleurig voor een buitenstaander minimaal lijkt. Omwille van een diepgewortelde angst voor een donkerder nageslacht, zoekt iedereen een zo bleek mogelijke huwelijkspartner. Maar hoe licht getint je er ook uitziet, in de ogen van 'echte' witten blijf je voor altijd zwart, eens er zwart bloed door je aderen stroomt. Dat een dergelijke aanname tot absurde situaties kan leiden, zien we als de zesjarige Shelby verloren loopt en in een witte buurt verzeild raakt. Haar lichte uiterlijk schept verwarring, omdat ze op zoek zijn naar een zwart kind, niet naar een meisje met 'blonde, zongebleekte lokken en prachtige blauwe ogen'. Wanneer Shelby vervolgens de vraag krijgt voorgeschoteld of ze zwart is, beseft ze dat er een brede kloof bestaat tussen de wereld waarin ze thuishoort en die andere vreemde wereld.
'Toen was ze een kind geweest, dat voor het eerst het heerlijke gevoel ervoer dat ze ergens bij hoorde, dat liefde gelijkstelde met orde en homogeniteit, dat kleur zag als de kern van iemands karakter.'
Zwart staat symbool voor primitief en dierlijk, maar ook voor wellustig en sexy. De magnetische aantrekkingskracht van zwarte lijven vindt een uitlaatklep in clandestiene affaires. West suggereert expliciet dat geniepige, witte stereotypen misschien een kiem van waarheid bevatten. En het wordt nog ingewikkelder, want ook een degelijke opleiding, het juiste beroep en een gecultiveerde levensstijl met bijhorende tongval zijn onontbeerlijk, om aanspraak te maken op maatschappelijk succes. Geld is een minder doorslaggevend criterium; 'rijk, wit uitschot' oogst bijvoorbeeld enkel minachting.
'Het verschil was zo subtiel en de overgang zo onopvallend dat alleen een Ovaliet zelf wist tot welke rang hij behoorde, en een buitenstaander soms een hele zomer vergooide door de verkeerde hielen te likken.'
Als alwetend verteller gebruikt de schrijfster lange, weerbarstige zinnen met rijke taalvondsten, fraaie typeringen en een flinke dosis onderkoelde humor. Ze legt haar personages woorden in de mond, die in functie staan van de boodschap. Dat levert pittige, filosofisch getinte dialogen op, die tegengestelde visies met mekaar laten botsen. Zodra de (melo)dramatische finale in zicht komt, heeft ze de lezer ondergedompeld in de gelaagde mechanismen die een rol spelen bij identiteitsvorming en uitsluiting. Maar door de focus te leggen op een gemeenschap waarin sociaal snobisme hoogtij viert, creëert ze ook afstand. Daardoor bestaat het risico dat je na lezing van De bruiloft van Dorothy West tot de wrange conclusie komt dat racisme, hoe verwerpelijk en mensonterend ook, vooral een absurde en afgezaagde denkpiste is.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Karla De Greeve
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
