Virtuoos taalspel in een afstotelijke wereld
‘Het enige wat ik wilde was gaan zitten schilderen en de wereld om me heen verdween en ik bleef achter op een wondermooi eiland vol kleurschakeringen.’
Het werk van de Argentijnse auteur Aurora Venturini (1922 - 2015) bleef onder de radar tot ze in 2007 op 85-jarige leeftijd uitgroeide tot een fenomeen in haar thuisland. Deze erkenning viel haar te beurt dankzij een manuscript dat ze onder een pseudoniem instuurde voor een literaire prijs. Las primas sleepte de hoofdprijs in de wacht en werd een bestseller. Lisa Thunnissen verzorgde de Nederlandse vertaling.
'Een aaneenrijging van raak geformuleerde observaties en toespelingen, zwarte humor en krachtige metaforen maakt de ellende verteerbaar.' - recensent Karla
De nichtjes speelt zich af in La Plata, een stad nabij Buenos Aires. Yuna is een meisje met leerachterstand dat opgroeit in een ‘smoezelige wijk’, omringd door een familie van ‘hopeloze gevallen’ en ‘misdeelden’. De vrouwen kampen allemaal met een fysieke of geestelijke beperking en krijgen een hoop tegenslagen te verduren in hun miezerige bestaan. En de mannen? Die blijven in het beste geval onverschillig op de achtergrond, als ze niet bezig zijn met vrouwenlichamen te vernielen.
Het verhaal start in de jaren veertig van de vorige eeuw, als Yuna twaalf jaar oud is. Ze noemt zichzelf ‘achterlijk’ en ‘niet normaal’. Door te ontsnappen in een fantasiewereld houdt ze zich staande. Al schilderend transformeert ze de wrede, ontregelende taferelen die ze om zich heen ziet, tot iets moois. Een leraar bekommert zich om haar talent. Onder zijn begeleiding slaagt ze erin haar milieu te ontstijgen, maar zelfs deze schijnbaar goede man valt uiteindelijk van zijn voetstuk. Mannen zijn nu eenmaal onbetrouwbaar.
De auteur serveert een rauwe monoloog in korte, overzichtelijke hoofdstukken. Yuna troont je mee naar haar troosteloze leefomgeving in een chaotische spreektaal. Van de hak op de tak vuurt ze paginalange, gejaagde zinnen zonder leestekens af. Die stuwen niet alleen de gebeurtenissen vooruit, ze laten ook een licht schijnen op haar ontwikkeling. Je ervaart hoe ze evolueert van kind tot jongvolwassene en alsmaar slimmer wordt, hoe ze de barre realiteit beter leert begrijpen en hoe zich dat manifesteert in zinsbouw en bewoordingen. Ze krijgt de taal onder de knie met behulp van een woordenboek. Elke keer als ze een ‘beschaafd’ woord gebruikt, vermeldt ze dit tussen haakjes.
Het meisje ontziet niets of niemand, walging voor ongeveer alles en iedereen doorkruist het relaas. Zo veracht ze haar depressieve moeder, die maar liefst twee ‘debiele’ dochters gebaard heeft en steekt ze de weerzin voor haar ‘nog debielere’ zusje Betina niet onder stoelen of banken. Ze pest het ‘monsterlijk gedrocht’ dat dag in dag uit kwijlend en ‘broembroemend’ rondrijdt in een rolstoel.
Een pervers effect is het genot dat de lezer ondervindt door de taalvirtuositeit die Venturini etaleert. Een aaneenrijging van raak geformuleerde observaties en toespelingen, zwarte humor en krachtige metaforen maakt de ellende verteerbaar. Nochtans is het nachtmerriegehalte aanzienlijk. De meeste personages zijn fysiek afstotelijk en hun miserabele leven is doordrenkt met bloed, kinderprostitutie, misbruik, een clandestiene abortus, wreedheden, ziekte, dood en smeerlapperij. En de viezigheden stapelen zich op, zoals ‘lunches gearomatiseerd met de stank van mijn zus haar kak en regen van pies’. Na het lezen kijk je ongetwijfeld ook anders naar cannellonipijpjes en er passeren groteske, tragikomische scènes, bijvoorbeeld wanneer Yuna haar overleden oma beschrijft, die er opgeblazen uitziet als een ballon omdat een gekke tante het lijk verwarmt met een kolenketeltje.
Yuna trekt op met Petra, oftewel ‘Lilliputter’, een nichtje dat aan dwerggroei lijdt, het oudste beroep ter wereld uitoefent en er geen doekjes om windt. Haar ontboezeming over ‘Felacio’ ontlokt bij Yuna de bedenking dat ze dergelijke handeling nooit in de praktijk zou brengen vanwege haar gevoelige maag en dat haar erfelijke misdeeldheid ‘puntje bij paaltje best nuttig is omdat ze hierdoor aan iets lachwekkends en walgelijks ontsnapt’. En als ze samen een deftige, schijnheilige heer voor schut zetten, levert dit een hilarisch spektakel op.
'…en daarnaast probeerde hij me een kus op mijn wang te geven en ik schudde mijn hoofd zoals honden doen als ze net uit bad komen en de man deed alsof hij niets had gemerkt en bleef glimlachen onder zijn grote snor met stugge haren die zijn mond bedekte maar niet zijn adem die rook naar eerdere maaltijden waarvan de residuen (idem) zich hadden verscholen tussen zijn tanden en kiezen en ik wist niet of ik het aan zou kunnen en zei tegen Petra kom gezellig naast deze meneer zitten want jullie hebben zin om te kletsen en Petra zei dat ze alles kon zien vanaf waar ze zat maar ik drong aan en zij vreesde mijn al bijna waarneembare braakneigingen en wisselde van plaats en omdat ze een wereldse vrouw was zorgde ze dat de man de kussens naar mijn stoel bracht waar zij nu zou gaan zitten een klus die de man niet van harte uitvoerde en dat zag ik omdat zijn snor ging hangen.'
Venturini speelt in De nichtjes een geraffineerd spel met taal. Terwijl ze de lezer onderdompelt in een lelijke, gruwelijke wereld, ontkiemen literatuur en kunst er in alle schoonheid.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Karla De Greeve
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
