Milde ironie bij herkenbare huiselijke taferelen
De Nederlandse auteur Nico Dijkshoorn (1960) schrijft romans, toneelstukken en gedichten. Tot in 2020 was hij huisdichter van de talkshow De Wereld Draait Door en in Vlaanderen sluit hij het Radio 1-programma Nieuwe Feiten geregeld af met een snedig opiniestukje. Hij maakt podcasts, heeft meer dan een half miljoen volgers op Twitter en zijn columns verschenen de afgelopen jaren in diverse kranten en tijdschriften. Eindelijk thuis is samengesteld uit teksten die tussen 2021 en 2024 te lezen waren in Libelle, aangevuld met bijpassende pentekeningen.
'Nico Dijkshoorn ontrafelt in Eindelijk thuis de tijdgeest met herkenbare dagdagelijkse taferelen, voorzichtige zelfrelativering en een scherp observatievermogen.' – recensent Karla
De verzamelbundel bevat 153 'avonturen in huiselijke kring', losse stukjes van hooguit vierhonderd woorden. Dijkshoorn laat zijn verbeelding los op de mensen die zijn pad kruisen en fantaseert over wat hen bezighoudt. Daarvoor heeft hij niet meer nodig dan een geluid of een simpel voorwerp. Schijnbaar onbenullige kleinigheden typeren personen en roepen uiteenlopende associaties op. Als hij bijvoorbeeld in een warenhuis een zwembroek ziet liggen, duikt achter in zijn hoofd automatisch de man op die hem ooit zal kopen.
'Nu ik wit haar heb en er boven op mijn hoofd een landingsbaan voor minuscule helikopters groeit, wil iedereen mij helpen. Ik kan honderd keer vertellen dat ik thuis kloppend en schuimend als een volbloed Italiaan magistrale espresso klaarmaak, maar ze geloven me niet. Zodra ik stilsta en ergens naar kijk word ik behandeld als een wilsonbekwame'
Sinds hij de zestig gepasseerd is, worstelt de auteur met zijn ouderdom. Hij voelt zich stokoud en benadrukt dit ten overvloede. Vooral zijn sterk geslonken haardos moet het ontgelden. De landingsbaan uit het hierboven vermelde citaat figureert in 'wit haar', 'schitterend kaal' en 'kapper', waarmee meteen duidelijk is dat de titels de lading dekken en dat er sprake is van variaties op hetzelfde thema.
In Nooit ziek geweest (2012) rekende Dijkshoorn genadeloos af met zijn vader. Nu hij zelf een dagje ouder wordt, spreidt hij een opvallende welwillendheid tentoon en overheerst het besef dat hij tegen wil en dank steeds meer op zijn vader gaat lijken. Dit inzicht krijgt gestalte in de profileringsdrang bij de omgang met zijn eigen kinderen en levert grappige anekdotes op, zoals wanneer hij zijn goede smaak opzichtig etaleert:
'Snel imponerende voorwerpen neerleggen als mensen ons huis betreden. Ik kan niet anders. Natuurlijk probeer ik me in te houden, maar het gaat automatisch: er belt iemand aan en vlug leg ik een duur koffietafelboek vol foto's van Franse vrouwen zo terloops mogelijk op tafel. Ook ziekelijk: ik zet razendsnel elpees en cd's vooraan, waarmee ik indruk probeer te maken op mijn bezoek. Ik laat ze de woonkamer zien en dan maar hopen dat ze het gaan zeggen: "Wat zie ik nou, Nico? Draai jij muziek uit Senegal?"'
Muziek bezit de kracht om onuitgesproken emoties los te weken. Als Dijkshoorn op negenentwintigjarige leeftijd met een plaat van Chet Baker komt aanzetten voor zijn vader, raakt deze zichtbaar ontroerd omdat Baker zingt zoals hij trompet speelt en hij daarbij aan zijn eigen jong overleden vader moet denken. Dit fragment beklijft, evenals de passages waarin de auteur vol tederheid over zijn moeder vertelt. Ze zijn doordrongen van spijt over een verleden dat onherroepelijk voorbij is en woorden die voor altijd ongezegd zullen blijven.
Een dubbelzinnige houding omtrent nieuwe technologieën, oppervlakkige trends en modeverschijnselen siert het merendeel van de impressies. Zo passeren er nogal wat nutteloze gadgets de revue, waar Dijkshoorn systematisch de draak mee steekt, terwijl hij er tegelijk moeilijk aan kan weerstaan. Tegen beter weten in gaat hij over tot impulsieve aankopen en blijft hij domme dingen doen. Dat resulteert in hilarische scènes, waarbij hij zijn diepere gevoelens wegstopt onder een masker van ironie. Die zelfspot hanteert hij ook zodra onzekerheid de kop opsteekt en hij bang is om de mist in te gaan:
'Ik ben weerloos als op een markt iets wordt gedemonstreerd. Het gaat altijd hetzelfde. Ik koop het product, ik kom thuis en roep in het voorhalletje heel hard: "Tanja, ik heb nu toch iets gekocht!" Daarna demonstreer ik wat ik heb gekocht. Ik tik met mijn vingers op een vliegenvanger en daarna zeg ik: "Bij die vrouw op de markt maakte hij nu een grappig geluid." Of ik druk op een knop en zeg: "Bij die man op de markt verwijderde hij nu zijn neushaar." Daarna word ik getroost door Tanja en beloof ik nooit meer iets van een standwerker te kopen. Al vijftien jaar lang.'
Nico Dijkshoorn ontrafelt in Eindelijk thuis de tijdgeest met herkenbare dagdagelijkse taferelen, voorzichtige zelfrelativering en een scherp observatievermogen. Hij kruidt het geheel met een vleugje nostalgie en milde ironie, die zachtjes kriebelt zonder te schuren.
'Chips was er voor mij als ik het even niet meer wist. Chips was er op verjaardagen in de jaren tachtig, toen iedereen nog leefde en dacht heel oud te worden.'
Wil jij ook meer en leuker lezen? Lees dan dit boek voor de Hebban Reading Challenge van 2024!
Vink er bijvoorbeeld de volgende checklistcategorieën mee af: 'Lees een denkend boek' en 'Lees een dichtbij boek'. Meedoen kan via Hebban.nl/challenge.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Karla De Greeve
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
