Luchtige spielerei met literaire klassiekers
De Franstalig-Belgische Amélie Nothomb groeide op in de Verenigde Staten en een reeks Aziatische landen. Als twintiger woonde en werkte ze een tijdje in Japan. Eenzaamheid en vervreemding van de buitenstaander zijn terugkerende thema’s in haar oeuvre. Sinds ze in 1992 debuteerde met Hygiëne van de moordenaar, levert ze jaarlijks een nieuwe roman af. Les aérostats is nummer 29, Marijke Arijs verzorgde de Nederlandse vertaling.
De negentienjarige Ange studeert Romaanse filologie in Brussel en heeft nauwelijks contact met medestudenten. Een rijke zakenman huurt haar in om bijlessen literatuur te geven aan zijn zestienjarige zoon Pie. De jongen heeft een hekel aan lezen en een passie voor wapens en zeppelins. Toch krijgen ze een speciale band. Daarnaast is er Dominique, een vijftigjarige docent die voor Ange valt omdat ze hem doet denken aan de tijdloze jonge actrices uit de films van Eric Rohmer.
Ange, die als ik-persoon haar zielenroerselen toevertrouwt aan de lezer, belichaamt naar alle waarschijnlijkheid het alter ego van de jonge Nothomb. De auteur studeerde ook filologie in Brussel en was er actief als repetitor.
Is het geloofwaardig dat Pie, die nooit een boek heeft aangeraakt, plotsklaps verlost is van zijn dyslexie na het lezen van Le Rouge et le Noir (Stendhal) en dat hij daarna zonder verpinken de Ilias (Homerus) op één avond uitleest en voorziet van slimme commentaren? Neen dus, de personages in dit verhaal zijn nu eenmaal ondergeschikt aan een hoger doel. De auteur gebruikt ze als instrument om aan te tonen dat de handleiding voor het leven te vinden is in de literatuur en kiest daarbij resoluut voor oudere klassiekers. Stendhal, Homerus, Kafka en Dostojewski zijn klinkende namen, maar Raymond Radiguet is bijvoorbeeld minder bekend in het Nederlands taalgebied. Omdat romanpersonages en hun strubbelingen tijdens de discussies geciteerd worden zonder verdere duiding, is de lezer aangewezen op opzoekwerk. Tenminste, als je wilt doorgronden hoe deze boeken het leven van een zestienjarige eenzaat kunnen veranderen.
Je verwacht dat het bij een dergelijke spielerei met literatuur een elitaire richting uitslaat. Niet bij Nothomb, ze schrijft helder en lichtvoetig in een aaneenschakeling van korte hoofdstukjes. Tijdens levendige gesprekken kaatsen de spitse replieken tussen Ange en haar pupil op en neer. Pie komt met zijn onbevangen, jeugdige blik tot inzichten, die de klassiekers in een nieuw perspectief plaatsen. Het onderstreept hun tijdloze karakter. Maar Pie is geen doorsnee puber, hij praat zoals een jongeling uit vervlogen tijden. En Ange lijkt op de prinses van Clèves, bruusk gekatapulteerd naar de eenentwintigste eeuw. De nevenpersonages blijven hangen in karikaturen, waarbij de excentrieke ouders van Pie de kroon spannen. Nothomb doet niet aan sfeerschepping en metaforen. Wanneer Ange door Brussel struint moeten we het stellen met een opsomming van straatnamen of een zinnetje zoals 'De drukte van de straten maakte me dronken.'
Roept de pubertijd een halt toe aan het echte leven? Die vraag dook al op in haar debuutroman en ook hier brengt Nothomb deze thematiek in stelling. Ange en Pie verlangen naar een authenticiteit die je in de loop van 'die helse puberteit' definitief dreigt te verliezen. Ook Dominique vertoeft met zijn fascinatie voor kindvrouwtjes in een gelijkaardig straatje. Geen ode aan de onschuld, maar aan een pure, ideale staat van zijn, ontdaan van het juk dat de volwassen wereld ons oplegt. Conventies en moraal zijn niet van tel in dit kinderlijk universum. Welkom in de surrealistische sprookjeswereld van Nothomb, enigszins naïef en wereldvreemd, tegelijk compromisloos wreed en meedogenloos.
Nothomb borduurt voort op gekende stokpaardjes uit eerdere romans en bevestigt opnieuw een hang naar buitenissigheid en zwarte humor. Spijtig dat het flinterdunne verhaal fragmentarisch en gekunsteld aandoet. Een gebrek aan diepgang en de slordige ontknoping degraderen Luchtschepen tot een vermakelijk, maar vluchtig tussendoortje.
'Jong zijn is een kunst, het kost tijd om het onder de knie te krijgen. Vele jaren later ben ik eindelijk jong geworden.'
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Karla De Greeve
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
