Als geschreven op velijn

In een 200 jaar oude brief las auteur Maartje Van Der Laak hoe een meisje ‘opgetild wil worden door de wind, zoals een blaadje’. Deze kinderlijke droom om te kunnen vliegen bracht de auteur op ideeën en het resultaat is een sprankelend fris historisch verhaal tegen de achtergrond van de Belgische revolutie.
De brief was van niemand minder dan gravin Vilain Quatorze — toen één van de belangrijkste adellijke families van ons land. De gravin vertoefde zelfs een tijd als hofdame in de entourage van Napoleon. Vindplaats van de brief, kasteel Wissekerke, was het buitenverblijf van de familie. De gravin beschreef haar eigen dromerig dochtertje: Victoria Vilain.

Bij de aanvang van het verhaal blijkt Victoria een behoorlijk pedant kind. Ze gedraagt zich onuitstaanbaar arrogant tegenover de bedienden in het Brusselse stadspaleis. Ze heeft geen leeftijdsgenootjes om mee te spelen, niemand bekommert zich echt om haar, eigenlijk hoort ze nergens bij. Maar zodra Victoria bevriend wordt met de muis Klaver, laat ze zich van haar lieflijke kant zien. Voor muizen hoef je ook niet de hele tijd te nipwippen en beleefd te wezen.
Wanneer in Brussel de Belgische revolutie uitbreekt, brengt Victoria ‘s moeder haar dochter in veiligheid in kasteel Wissekerke. Ze vertrouwt haar toe aan het hoofd van de huishouding, mevrouw De Cabooter. Victoria vangt signalen op dat die mevrouw niet te vertrouwen is en waarschuwt haar moeder. Maar omdat Victoria altijd wel iets op het personeel aan te merken heeft, slaat haar moeder de waarschuwing in de wind en reist terug naar Brussel.

Victoria’s vermoedens blijken te kloppen: De Cabooter heeft het op een akkoordje gegooid met een legerofficier. Ze wil de hele graanoogst van het kasteel aan hem verkopen en het geld voor zich houden. Daardoor dreigt er hongersnood in de streek.
Er is ook iets niet pluis op de ‘onbewoonde’ derde verdieping van het kasteel. Hoewel Victoria niet in spoken gelooft, huivert ze toch bij zien van de lichtjes bewegende gordijnen en de stommelende geluiden. Op een nacht gaat Victoria, samen met vriend Klaver, op onderzoek uit. Pagina 100-101: ‘Het licht van het vlammetje zwiepte zenuwachtig tegen het glazen stolpje. Daardoor werden hun schaduwen vervormd tot groteske gedrochten. Snorharen werden tentakels, pootjes werden klauwen en Victoria’s krullen werden wel een nest slangen. Haast verlamd van schrik schuifelden ze voetje voor voetje verder.’
Iedere dag wordt het wat enger in kasteel Wissekerke. Gelukkig maakt Victoria er ook vrienden: bijna allemaal dieren. Die zullen ervoor zorgen dat het niet tot een hongersnood komt. Een luchtmacht van vogels, een artillerie van eekhoorns, een konvooi van koeien zullen het opnemen tegen een mensenleger. Grappige scènes, hachelijke situaties, sabotage, verraad — niet alle dieren deugen —, halsbrekende toeren, verrassende wendingen, spijtige verliezen volgen elkaar op tot een uiterst spectaculaire finale.
De schrijfster levert hierbij een sterk allegorisch staaltje: hoe je tegen een bewind van wie alleen aan winst en macht denkt, tegen een corrupte graandeal in opstand kunt komen. Hoe in een revolutie de democratie het kan halen: met samenwerking, vindingrijkheid, moed en overleg.

Victoria zal haar wens — ooit kunnen vliegen — nooit uit het oog verliezen. De wens wentelt zich als een rode slinger door het verhaal en resulteert uiteindelijk in een heel concrete verwezenlijking.
Met heerlijke ingrediënten — een waargebeurde politieke geschiedenis, een nog bestaand empirekasteel in Bazel, een bijzonder pittig meisje, inventieve helpende dieren — heeft Maartje Van Der Laak een jeugdboek van formaat geschreven. De illustraties van Kristien Dieltiens maken het tot een kunstig geheel.