De beklemming van een relatief bekende omgeving

Vier gezinnen denken hun vakantie rustig door te brengen op een camping. Wanneer ze wakker worden, bevinden ze zich echter in een op het eerste gezicht oneindig grasland met boven hen een uitgestrekte blauwe hemel zonder zon. Ze weten niet hoe ze er terecht zijn gekomen om er weer weg te kunnen komen, zullen ze hun angsten tegemoet moeten treden.

De premisse van I am behind you zet de toon. Het akelig bekend uitziende landschap zonder herkenningspunten of een duidelijke uitweg is niet alleen bizar, maar creëert vooral een unheimisch gevoel. De personages weten niet hoe ze met de situatie om moeten gaan en verschuilen zich in eerste instantie achter hun eigen onwetendheid.

De Zweedse auteur John Ajvide Lindqvist pent een serie personages neer die elk hun eigen trauma uit het verleden meedragen, maar ervoor terugdeinzen de realiteit onder ogen te zien. Voor het ene personage valt meer sympathie op te brengen dan het andere, al worden hun kleine kantjes pas gaandeweg duidelijk dankzij flashbacks. De twee kinderen die hun opwachting maken tussen alle volwassenen weten nog het meest te intrigeren en in enkele tenenkrullende passages zelfs te beangstigen. De tegenstelling tussen de jongen en het meisje is meteen duidelijk: onschuld versus berekende schuld. Dat maakt het echter niet minder onrustwekkend. Terwijl iedereen z’n eigen innerlijke demonen te lijf gaat, duikt er bovendien meer tastbaar gevaar op.

De spanning in het boek komt niet voort uit huiveringwekkende gebeurtenissen. Het is eerder een onderhuidse prikkeling. De horror zit wel degelijk in het verhaal verweven, alleen moet de lezer daar wat geduld voor weten uit te oefenen. Het gevoel dat er iets helemaal mis is, lijkt echter constant te zinderen in de lucht. De auteur schreef een elektrisch verhaal waarbij de schokken met mondjesmaat toegediend worden, maar de stroom nooit helemaal uit wordt gezet.  

De kracht van dit verhaal ligt in de beschrijvende stijl van John Ajvide Lindqvist en de tijd die hij neemt om de omgeving en de personages te verkennen. Hij schept een alternatieve realiteit die door de herkenbaarheid op de stemming werkt. Wellicht is dit boek mede daarom niet voor iedereen weggelegd door de bizarre sfeer die het idyllische met het angstaanjagende combineert en de trage opbouw.  

I am behind you is het eerste deel van een trilogie, waarvan de delen echter ook perfect los te lezen zijn. Het gaat hierbij vooral om de achtergrond en de setting. Wat wel vernoemd moet worden is dat dit boek weinig echte antwoorden biedt. Het laat het aan de lezer over om erin te duiken en zich de waarheid van de personages eigen te maken. Het is niet zeker dat die gevonden kan worden, maar een beklemmend leeservaring is het in ieder geval.