Ode aan de feminist

De heks van Limbricht is een waargebeurd verhaal over de eigenzinnige en zelfstandige Entgen Luijten die in 1674 wordt beschuldigd van hekserij. Het boek omschrijft het leven van Entgen, een vrouw die altijd haar eigen weg gaat en zich verzet tegen de opvattingen over hoe vrouwen zich behoren te gedragen. De waarheid en rechtvaardigheid zijn voor haar een groot goed en dat heeft zij nooit losgelaten. Zelfs niet tijdens haar proces waarin ze wordt beschuldigd van hekserij.

Het eerste boek dat ik in 2022 las, was De heks van Limbricht van Susan Smit. Ik heb daarmee mijn nieuwe leesjaar bijzonder goed afgetrapt, want wat ben ik onder de indruk van dit verhaal!

De heks van Limbricht is een prachtig eerbetoon aan Entgen Luijten, de 'heks' van Limbricht. Een vrouw die altijd trouw is gebleven aan zichzelf en aan de waarheid.

Dit boek heeft mij geleerd dat 'heksenvervolgingen', beter gezegd 'vrouwenvervolgingen', zelfs nog in 1674 voorkwamen. Ik was mij ervan bewust dat deze vervolgingen uitwassen waren van vrouwenhaat, maar welke zaken hier precies een rol bij speelden, wist ik niet. Dat heeft Susan Smit, tegen de achtergrond van het verhaal van Entgen, erg goed uitgelegd en dat raakte mij. Eigenlijk is dit boek dus niet alleen een monument voor Entgen, maar voor alle vrouwen die slachtoffer zijn geworden van deze vorm van femicide.

Susan Smit filosofeert er, bij monde van Entgen Luijten, op los in dit boek. Waarheid, eerlijkheid en rechtvaardigheid zijn daarin drie grote terugkerende thema's. Hierover schrijft ze onder andere dat niemand zelf volledig vrij is van wat hij bij anderen betitelt als 'slecht'. Het is zaak om dat kwalijke niet te hard bij onszelf te veroordelen, maar ook om niet recht te praten wat krom is. De echte moeilijkheid is om te doorzien in welk licht je alles zet, het valse licht dat vervormd. Zie hoe kwetsbaar we zijn voor dwalingen, wij allemaal.
Susan Smit raakt hiermee iets wat van alle tijden van belang is: ook het heden dat wordt gekenmerkt door polarisatie en verharde debatten waarbij men rancuneus overtuigd is van zijn eigen gelijk en waarin de nuance tussen goed en kwaad wegvalt.

Het enige minpuntje aan dit boek, was voor mij dat het verhaal van Entgen niet altijd even vlot las. Maar misschien was dit onvermijdelijk om het karakter van Entgen goed neer te kunnen zetten. Kortom: ik kan het boek alleen maar aan iedereen aanraden!