Een soap uit de bouquetreeks

Nederlanders behoren tot de gelukkigste inwoners van Europa. Ze geven hun leven maar liefst een 7,7. Een van de oorzaken van dat geluksgevoel is dat Nederlanders zich veilig voelen in hun land. Geheel ten onrechte, volgens criminoloog en historicus Monique Koemans die promoveerde op een onderzoek naar de Nederlandse veiligheidsutopie. Veiligheid is volgens haar een illusie. Om dat idee te onderstrepen schreef ze er een spannend boek over, met de titel 2013.

Plaats en tijd van handeling: Amsterdam en Den Haag, 30 april 2013, tussen 6.35 uur en 14.00 uur.
Het is de dag van de inhuldiging van Willem Alexander en er zijn extreme veiligheidsmaatregelen genomen om ervoor te zorgen dat geen waxinelichtgooier, damschreeuwer of verfbomactivist de feestelijkheden zal verstoren. Toch gonst het van de geruchten dat er een terroristische aanslag zal worden gepleegd. Terwijl men zich daar in veiligheidskringen zorgen over maakt, geeft de veertigjarige Kika Bentinck in Den Haag een societyparty voor de Haagse en Gooische elite. Iedereen van belang is er. Behalve Kika’s man Peter Zwart, hoogleraar Staatsrecht, die in het Amsterdamse Grand Hotel Krasnapolsky logeert, vanwaar hij gemakkelijk naar de Nieuwe Kerk kan gaan om de ceremonie rond het koninklijke paar bij te wonen.

Terwijl in Den Haag huwelijken, relaties en vriendschappen op de proef worden gesteld en de leegte van het bestaan schrijnend duidelijk wordt, bereidt in Amsterdam een eenzame hotelgast zich voor op een daad die de geschiedenis van de monarchie ingrijpend zal moeten veranderen. Een hotelgast die bereid is om de Nederlanders voorgoed hun illusie van veiligheid te ontnemen, onder het motto: “de realiteit kent geen moraal, alleen geweld.”
Aanslagen op en rond staatshoofden zijn een geliefd thema in de misdaadliteratuur: Frederick Forsyth, David Baldacci, Lee Child en Jussi Adler-Olsen hebben er ijzingwekkend spannende thrillers over geschreven. Voor een debutante als Monique Koemans getuigt het van lef om zich met deze grootheden te willen meten, maar wie hoog vliegt kan diep vallen. De schrijfster komt doodeenvoudig ervaring tekort. In haar poging een smeuïg en spannend verhaal te schrijven, walst zij over alle grenzen van geloofwaardigheid heen. Al haar personages zijn platte karikaturen die de motivatie voor hun handelen ontlenen aan één, weliswaar ernstige, gebeurtenis uit het verleden. Maar die gebeurtenis(sen) hebben een soapkarakter waar 'Goede Tijden, Slechte Tijden' een puntje aan kan zuigen.

Hoofdpersoon is barones Kika. Zij had 11 jaar geleden een relatie met de als een bohemien levende (adellijke) fotograaf Gijs. Als ze zwanger van hem raakt, vlucht de fotograaf naar New York om na te denken. De sluwe, maar ambitieuze Peter Zwart, die van lage komaf is, speelt vals spel, weet Kika van haar vriend los te weken en trouwt haar. Het is een vreugdeloos huwelijk. Peter gaat dan ook al snel vreemd met de mooie Anne Levitt, professor Internationaal Strafrecht. Ook zij is getrouwd, maar Peter en Anne hebben uitsluitend een puur seksuele relatie. Hun privélevens blijven gescheiden. Kika weet van niets, maar verdenkt haar man Peter ervan vreemd te gaan met hun Indonesische au pair Dewi, wier zoontje door een blanke is doodgereden. Zij zit vol wrok. De naar Nederland teruggekeerde fotograaf Gijs werkt samen met de jonge Turkse journaliste Lubna. Zij is verkracht door een jonkheer uit de kringen van Kika. Als reactie is Lubna een losbandig leven gaan leiden, vol drank, drugs en seks. Zij zit vol haat. Kika zoekt contact met haar ex Gijs, en oude emoties laaien weer op. Peter maakt het uit met Anne die dat niet accepteert. Zij maakt het uit met haar man. En zo gaat het maar door. Meer dan 175 van de 286 pagina’s worden in beslag genomen door bovengenoemde, soapachtige relationele drama’s.

De dreiging van de aanslag krijgt vorm in korte, tussentijdse stukjes, waarin de hotelgast (“vanmiddag zal iedereen weten wie hij is”) in Amsterdam zijn voorbereidingen treft om op het zwaaimoment op het balkon Willem Alexander vanuit zijn hotelraam dood te schieten. De opbouw naar dit moment gebeurt helaas op zo'’n clichématige manier dat er geen enkele spanning vanuit gaat. Door de magere plot en de talrijke hints ziet de lezer de ontknoping ver van tevoren aankomen.

Op het achterplat van het boek staat wervend: “Leest als een thriller, beklijft als literatuur.” Geen van beiden is waar. 2013 is een soap, waarin valse sentimenten, typische 'vrouwendialogen' en een bouquetreeksachtig standenverschil de boventoon voeren. Een echt verhaal en een spanningsboog ontbreken, de overdaad aan onbelangrijke zijlijntjes werkt verstikkend en het slot van het verhaal wordt gevormd door een krankzinnige en volstrekt ongeloofwaardige opeenhoping van gebeurtenissen in een vergeefse poging het verhaal rond te breien. Alleen de vragen wie aan het einde nog leeft en wie met wie verder gaat, zouden de liefhebber van dit soort chicklit nog enig leesplezier kunnen geven.