Erudiete historische thriller

Met zijn debuutroman De Cassandra paradox leverde Willem Asman in 2006 een thriller af van ongewoon hoge kwaliteit. Genomineerd voor de Gouden Strop 2006 en de Diamanten Kogel 2006. Zijn tweede boek Britannica overtreft qua ambitie en intelligentie de veel geroemde eersteling.

Voor zijn tweede thriller Britannica heeft Willem Asman het genre van de avonturenthriller ingewisseld voor de historische thriller. Hoofdpersoon is de Amerikaanse rechter Stephen Stills. Als zijn voormalige geliefde Evie in Nederland overlijdt, krijgt Stills een enveloppe in handen met daarin het sleuteltje van een kluis. Hierin vindt hij een dagboek waarin minutieus een deel van de eerste wereldoorlog wordt beschreven. Stills ontdekt dat er in het totaal vijf dagboeken zijn, geschreven door spionnen en soldaten op verzoek van de laatste Duitse keizer Wilhelm II. Stills komt ook op het spoor van vijf geheimzinnige metalen kistjes, afkomstig van een geheim genootschap. Ook ontdekt hij dat het onderzoek naar de moord op Frans Ferdinand in 1914 niet klopte en dat verleden en heden nauw met elkaar verbonden zijn. Langzaam maar zeker raakt Stills verstrikt in een historische intrige. Hij wordt gedwongen om beslissingen te nemen die verstrekkende gevolgen hebben. De tijd dringt. Het is bijna 11 september 2001.

De hoofdpersoon in Britannica is bepaald intrigerend te noemen. Judge Stephen Stills is een rebels man die schimmen ziet en die vergeetachtig wordt. Bovendien staat hij bekend als de rechter die het snelste uitspraken doet. Lange betogen van de verdediging over de moeilijke jeugd van daders zijn aan hem niet besteed. Hij leest, luistert en oordeelt. Het is een protest tegen het onzinnige zero tollerance beleid. Stills heeft nooit contact gewild met zijn vader die is weggelopen toen hij nog jong was. Verder treurt hij nog steeds over het verlies van Evie, de enige vrouw van wie hij ooit gehouden heeft, maar die met zijn broer getrouwd was. Stills, de man die continu oordeelt en veroordeelt, wordt in Britannica gedwongen zijn eigen principes te heroverwegen.

Britannica is een complexe roman die is opgebouwd uit talloze lagen. Het aantal verhaallijnen is aanzienlijk. Asman goochelt met informatie en desinformatie. Er zijn tal van dubbele bodems en dwaalsporen. Want daar is de eerste wereldoorlog, de keizer in balling die opdracht geeft aan vijf personen om een gedetailleerd dagboek bij te houden. En daar is de moord op Frans Ferdinand met onduidelijke getuigenverklaringen, een moord die smeekt om hernieuwd onderzoek. En daar is een geheim genootschap dat grote waarde hecht aan de lans waarmee Christus gestoken is en dat liefst het lot van de wereld in eigen hand neemt. En daar is die volstrekt onoverzichtelijke situatie van de diverse Balkanstaten. En daar is de dubieuze zelfmoord van de vader van Stills. En neem dat merkwaardige autistische jongetje Joe. Of neem de mysterieuze en levensbedreigende link tussen verleden en heden. En dan vergeet ik nog enkele hoofdstraten en dwarsstraten die Asman bewandelt. De intriges stapelen zich op, de mysteries dienen zich aan alle kanten aan, de vraagtekens worden steeds groter, oplossingen lijken steeds verder weg. Niemand vertrouwt elkaar, zelfs vrienden niet. Dat alles ingebed in een gedetailleerde historische setting die in lange flash backs aan de lezer worden opgediend.

Asman is een intelligent verteller. Zijn uitgangspunt is origineel, zijn stijl knap, zijn taalgebruik verzorgd en beeldend. Aan de lopende band poneert hij stellingen (“Wie het hardst ontkent, heeft het meeste te ontkennen.” en “Vragen om eerlijkheid is een teken van zwakte.”). Maar zijn centrale boodschappen zijn toch wel: “oorlog gaat niet om aanleiding, maar om consequenties,” en “alle politiek is eigenbelang.” Dat eigenbelang op het politieke vlak en in de privé-sfeer tot vreselijke dingen kan leiden, wordt in Britannica uitvoerig uit de doeken gedaan.

Britannica is een prachtig boek dat constant prikkelt en tot nadenken stemt. Enige kennis van, of liefde voor, de geschiedenis is weliswaar meegenomen, want Asman spaart de lezer niet tijdens zijn historische ontdekkingsreis waarbij oorzaak en gevolg op een intrigerende wijze worden geanalyseerd. De internationale machtspolitiek van toen en nu worden op een kunstige manier met elkaar verbonden. Britannica is een erudiet boek, waarin manipulatie, schijnbewegingen, wantrouwen en vervormde realiteit tot hoofdpersonen zijn verheven. Een thriller op niveau. Slim en spannend van het begin tot het einde.